1922/108 numaralı Trabzon Şer'iyye sicili'nin transkripsiyonu ve değerlendirmesi

Abstract

Yüksek Lisans Tezi olarak yapılan bu tezin amacı, 1922/ 108 Numaralı Trabzon Şer'iyye Sicilinin transkripsiyonunun yapılarak bu sicilin tafsilatlı bir değerlendirmesinin sunulmasıdır. Transkripsiyonu yapılan sicil H. 1169-1170/ M. 1756-1757 yıllarına tekabül etmektedir. Sicil transkribe edilirken, kelimelerin tamamına yakını okunmaya ve okuma hataları en aza indirgenmeye çalışılmıştır. Ancak buna rağmen okumakta zorluk çekilen, kişi lakap ve isimleri, özellikle de gayrimüslim isimleri mevcuttur. Ayrıca bugün kullanılmayan yer isimleri de transkripsiyon içerisinde zorlanılan kısımlardandır. "1922/108 Numaralı Trabzon Şer'iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirmesi" isimli tez çalışması toplamda üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümden önce tezin girişinde, sicilin kaydedildiği dönem olan XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti ve Trabzon Eyaleti hakkında kısa bilgiler verilmiş ve sicilin transkripsiyonunda kullanılan yöntemlerden bahsedilmiştir. Birinci Bölümde, konunun daha iyi anlaşılması için, Osmanlı Devleti'nde Kadı ve görevleri, Şer'iyye Mahkemesi, Şer'iyye Sicil Defterleri ve içerdiği belge çeşitleri, Şer'iyye Sicilinin tanımı ve önemi, Trabzon Şer'iyye Sicilleri ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Takip eden bölümde, 1922/108 Numaralı Trabzon Şer'iyye Sicilindeki kayıtların konularına göre tasnifi ve bunların açıklaması yapılmıştır. Çalışmanın Üçüncü Bölümünde ise Şer'iyye Sicilinin tam transkripsiyon metni yer almaktadır ve bu bölümü sırasıyla Sonuçlar, Kaynaklar ve Ekler takip etmektedir. Bu tez çalışmasında mikro düzeyde Trabzon'un, makro düzeyde de Osmanlı Devleti'nin ekonomik, sosyal, hukuki, idari ve askeri tarih çalışmalarına katkı sağlamak hedeflenmiştir. Transkripsiyonu yapılan bu sicil tek başına dönemi aydınlatmak için yeterli olmamakla birlikte o dönemin diğer kaynaklarıyla bütüncül bir yaklaşım ile tarih çalışmaları için faydalı olacağı düşünülmektedir.

The purpose of this thesis performed as a master degree thesis is to make transcription of the Trabzon Shari'a Court Register with 1922/108 number and to present its' detaily evaluation. The transcripted Sicil corresponds to H. 1169-1170/ M. 1756-1757 years. While performing of the transcription great efforts were spent in order to read all of words and to minimize reading errors. Eventhough, there exists difficulties in readings of name and nicknames of people especially non-muslim people. In addition to this, some place names which are unused today were read hardly. This thesis named as "1922/108 Numaralı Trabzon Şer'iyye Sicilinin Transkripsiyonu ve Değerlendirmesi" was constituted from three main sections. In the intruducion part which take place before the first section, short informations were given about the Ottoman Empire and the Trabzon Province in the Empire for the Period of XVIII th century (in which the court registers were written) and the methodology used in the transcription of the sicil were mentioned. In the First part of the thesis, Kadı and its duties, Shari'a Court, Shari'a Court Register and document types inthese registers, definition of Shari'a Courts, importance of Shari'a Court and general information about Trabzon Shari'a Court were given. In the following section, classifications and explanation of the Records in Trabzon Shari'a Courts were done. In the third part of the study, whole transcription of the Shari'a Court took place. The third section was followed by Conclusion, References and Attachments Sections respectively. In this thesis study, making contribution of historical studies of Trabzon at micro level and of Ottoman Empire at macro level about economic, social, judicial, administrative and military was aimed. The Shari'a register transcripted in this thesis of course not enough to illuminate the historical period. However, it is mentioned that it contributes to illumination of the period with other literature.