Üç Thymus L. türüne ait özüt ve uçucu yağların biyolojik aktivitelerinin araştırılması

Abstract

Bu tez; ülkemizde 38 tür ile temsil edilen Thymus (Lamiaceae) cinsine ait Thymus pseudopulegioides Klokov&Des-Shost, Thymus transcaucasicus Ronniger ve Thymus praecox Opiz subsp. grossheimii (Ronniger) Jalas var. grossheimii bitkilerinden elde edilen hekzan, kloroform ve su özütleriyle uçucu yağlarının in vitro antioksidan, antimikrobiyal ve antiviral aktivitelerini çalışmak üzere tasarlandı.Uçucu yağların kimyasal içerikleri Gaz Kromotografisi (GK) ve Kütle Spektrometrisi (GK-KS) analizleri ile belirlendi. Timol tüm uçucu yağlarda; T. pseudopulegioides %58, T. transcaucasicus %55 ve T. praecox subsp. grossheimii var. grossheimii %29,4 oranlarında ana bileşenler olarak belirlendi.Antioksidan aktviteler, 2,2-Difenilpikrilhidrazil (DPPH) ve ß-karoten renk açılım testi- spektrofotometrik yöntem adlı iki tamamlayıcı test sistemi ile belirlendi. DPPH yönteminde tüm su özütleri yüksek oranda radikal temizleyici etki gösterdi. En yüksek aktivite T. pseudopulegioides uçucu yağında (IC50:2,3 ?g/ml) gözlendi. ß-karoten yönteminde hekzan ve kloroform özütleri yüksek aktivite gösterdi. En yüksek aktivite %79,95'lik inhibisyon değeriyle T. pseudopulegioides'in kloroform özütünde gözlendi.Antibakteriyal, antikandidal ve antifungal disk difüzyon, mikrowell dilüsyon yöntemi ve MİK agar dilüsyon yöntemi ile belirlendi ve test mikroorganizmaları olarak 9 bakteri, 1 maya ve 3 mantar suşu kullanıldı. Bu üç Thymus türünden elde edilen kloroform, hekzan ve su özütlerinde antimikrobiyal aktivite gözlenmedi. T. pseudopulegioides ve T. transcaucasicus uçucu yağlarının, P. aeruginosa mikroorganizması hariç diğer mikroorganizmalar üzerinde etkili antimikrobiyal aktivitesinin olduğu tespit edildi. Bu uçucu yağların etkili antibakteriyal ve antikandidal aktivitelerinin yanında çok güçlü antifungal aktiviteye sahip olduğu tespit edildi.Bu Thymus türlerinden elde edilen hekzan, kloroform ve su özütleri, anti-HSV ve Anti-Influenza A aktivite yönünden `etkisiz' bulunmuşlardır.