Aktivistler, şirketler ve devlet etkileşimleri çerçevesinde Türkiye'deki HES sektörünün yapılanması: Doğu Karadeniz örneği

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Karadeniz'de yaşanmakta olan HES (Hidroelektrik Santral) karşıtı hareketlerin HES sektörünü ne şekilde yapılandırdığı araştırılmıştır. Aktivistlerin eylem ve söylemleri ile bunlara karşılık devlet aktörleri ve şirketlerin eylem ve söylemleri karşılıklı bir etkileşim süreci içerisinde ele alınmıştır. Çalışmada yeni kurumsal teori ile toplumsal hareket teorilerinden yararlanılarak, kurumsal değişim literatüründe yeterince değinilmeyen veya göz ardı edilen bazı hususların açıklığa kavuşturulması bağlamında, yeni kurumsal teoriye katkı sağlanması amaçlamıştır. Bu hususlar, bir aktör olarak devletin ve toplumsal hareketlerin kurumsal değişim sürecindeki rollerine ve farklı bir ulusal bağlamdaki politik fırsat yapılarındaki farklılıkların hareket ve hareketin başarısı üzerindeki etkilerine ilişkindir. Örnek olay yöntemi kullanılarak yapılan araştırma sonucunda, aktivistlerin seferberlik yapıları ve eylem repertuarlarının genellikle kurumsal olmayan kanalları içerdiği, Türkiye'nin politik fırsat yapılarının aktivistler üzerinde çoğunlukla bir kısıt oluşturduğu ve devletin söylem ve eylemleri ile aktivistlerin değişim çabalarını etkisizleştirmeye çalıştığı gözlemlenmiştir. Bu faktörlerin dışında harekete özgü bazı faktörlerin de (ideolojik farklılıklar gibi) etkisiyle, sektördeki kurumsal değişimin aktivistlerin beklentilerinin tersi yönünde geliştiği bulgusuna ulaşılmıştır. Tüm bu bulgular temelinde çalışmada, politik-toplumsal bağlam çerçevesinde farklı ülkelerdeki yapısal koşullar ile bu koşulların hareketlerin kullandığı kanallar ve başarıları üzerindeki etkilerinin, kurumsal değişim çalışmalarında ele alınması gerektiği ileri sürülmüştür.

In this study, it is investigated that in what way the ongoing movements against HPP (Hydropower Plants) in the Eastern Black Sea have structured the HPP sector. The actions and discourses of activists along with the actions and discourses of state actors, companies, and are discussed in the process of mutual interaction. This research, which is integrating the new institutional theory and social movement theory, emphasises on some issues that were ignored or not addressed enough in order to contribute to the literature on institutional change. These issues are related to the roles of state as an actor and social movements, and the impacts of differences in the structure of political opportunity in a different context on the movement and its success. After applying case study method to the research, it is observed that the structure of the activists' mobilization structures and their action repertoires usually embrace non-institutional channels; Turkey's political opportunity structures mostly restrict activists, and the discourses and actions of the government try to passivate activists' efforts towards the change. It is revealed that as a result of the impact of other factors which are pertaining to the movement (ideological differences, etc.) the institutional change in the sector has developed in the direction opposite to the expectations of activists. On the basis of these findings in this research it is claimed that structural conditions in different countries and these conditions' impact on the channels, the movements use, and their success should be addressed in the institutional change studies.