Kurumsal yönetimin ve kurumsal mesafenin gelişmekte olan ülke kökenli çokuluslu işletmelerin strateji tercihleri üzerindeki etkileri: Türkiye örneği

Abstract

Bu tezde gelişmekte olan ülke kökenli çokuluslu işletmelerin strateji tercihleri, kurumsal yönetim ve kurumsal mesafe değişkenleri çerçevesinden açıklanmaya çalışılmaktadır. Çalışma kurumsal yönetim ve kurumsal mesafe değişkenlerinin doğrudan etkilerinin yanı sıra bu değişkenler arasındaki etkileşimin strateji tercihleri üzerindeki moderatör etkisine odaklanmaktadır. Tezde, strateji tercihlerine farklı açılardan odaklanan üç ayrı model test edilmiştir. Bu modeller ile ilgili analizler aynı işletmelerden elde edilen iki farklı veri seti üzerinde yürütülmüştür. Birinci ve üçüncü modeller örgüt (bağlı kuruluş) düzeyinde analiz edilmiştir. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (IMKB) işlem gören 71 ana işletmenin yurtdışı pazarlarda faaliyet gösteren 374 adet bağlı kuruluşu bu analizlerde kullanılan veri setini oluşturmuştur. Ana işletme düzeyinde yapılan analizler ise 71 ana işletme üzerinden yürütülmüştür.Vekâlet kuramı temeline dayanan ilk modelde, sahiplik yapısı ve yönetim kurulu düzeyinde ele alınan kurumsal yönetim mekanizmalarının bağlı kuruluştaki ortaklık payı üzerindeki etkisi ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Analiz bulguları, kurumsal yönetim değişkenlerinin strateji tercihleri üzerindeki etkisine çeşitli boyutlarda destek sağlamaktadır. Strateji tercihlerini kurumsal örgüt kuramı bakış açısından açıklamaya çalışan ikinci modelde ana ülke ve ev sahibi ülke arasındaki kurumsal mesafenin strateji tercihleri üzerinde etkili olacağı öne sürülmüştür. Düzenleyici, normatif, bilişsel ve yolsuzluk mesafesi boyutlarında, artan kurumsal mesafe ile bağlı kuruluş üzerindeki ortaklık payı arasında ters yönlü ilişkiler elde edilmiştir. Öte yandan kültürel mesafe boyutunda anlamlı ilişkiler gözlenmemiştir. Bahsedilen iki kavramsal çerçeveyi bütünleştirmeyi amaçlayan üçüncü model ise, kurumsal yönetim mekanizmaları ile strateji tercihleri arasındaki ilişkinin belirli ölçüde kurumsal mesafe tarafından açıklanacağı öngörüsüne dayanmaktadır. Yapılan moderatör analiz bulguları, sahiplik yapısı ve yönetim kurulu değişkenleri ile giriş stratejileri arasındaki ilişkide kurumsal mesafe boyutlarının biçimleyici (moderatör) etkilerine kanıt sağlamaktadı

The aim of this study is to examine the entry strategy of multinational companies from emerging countries from the point of view of corporate governance and institutional distance. The study focuses on both the interaction effect between the corporate governance and the institutional distance, and the direct effects of these variables on the entry strategy decisions. Two data sets are obtained from the same companies and are analyzed in three different models. The data is obtained from a total of 71 multinational companies listed on Istanbul Stock Exchange and 374 their subsidiaries.In first model, it is reviewed the entry strategies of multinational companies from the point of view of agency theory. When the findings are completely evaluated, it is shown that there are impacts of both ownership structure and board of directors on entry strategies. In the second model, it is attempted to explain entry strategies from the point of view of institutional theory. It is found that the institutional distance between home and host countries have an effect on entry strategy decisions. In addition, it is also found that regulative, normative, cognitive and corruption distances between home and host countries have negative effects on the ownership of share in the subsidiary. On the other hand, it cannot be ruled out that there is no significant relationship between cultural distance and entry strategy decisions.In the third model, it is aimed to integrate the two conceptual frameworks. It is suggested that the impact of ownership structure and board of directors on entry strategy decisions are determined to some extent by the institutional distance. The findings of the moderator analysis illustrated that institutional distance is a moderator on the relationships between the corporate governance and entry strategy