Bilgi ve eğitim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin muhasebe eğitimine etkisi: Türkiye değerlendirmesi

Abstract

Bilimsel çalışmaların elverişli bilgi üreterek teknolojik gelişmelere yol açması, teknolojik gelişmelerin de bilimsel araştırmaların yapılmasına daha uygun imkan sağlayarak bilimsel gelişmeleri hızlandırması doğal döngü halini almıştır. Gerek bireysel ve toplumsal hayatta, gerekse iş dünyası ile devlet yönetiminde geçerli yapı ve sistemler üzerinde önemli ölçüde etkiler meydana getiren bu döngünün itici gücünü ise "bilgi teknolojileri" oluşturmuştur. Bilgi teknolojileri; bilgilerin toplanması, kaydedilmesi, saklanması, gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesi veya istenen bilgiye ulaşılması aşamalarında yararlanılan elektronik araçların tümü olarak adlandırılmakta ve temelde bilgisayar ile iletişim teknolojileri olarak ikiye ayrılmaktadır. Bilgi teknolojileri, küresel alanda yaşanan diğer gelişmelerle birlikte yeni ekonomi, e- ticaret, yeni muhasebe gibi kavramların doğmasına neden olmuş; işlemlerin gerçekleştirilmesinde ve iletişimde hız sağlayarak zamandan tasarruf ile maliyetlerdeki düşüş gibi çeşitli faydalar sağlamıştır. Aynı zamanda işletmeler üzerinde üretim süreci, verimlilik, kalite ve rekabet gibi alanlarda çeşitli etkiler meydana getiren sözkonusu gelişmeler, işletmelerin dili olarak nitelenen muhasebe bilgi sisteminde de kayıtlama, sınıflama, raporlama ve analiz gibi tüm süreçlerde çeşitli değişimlere sebebiyet vermektedir. Muhasebe bilgi sisteminde, uygulamalarında ve mesleğinde değişimi kaçınılmaz kılan bilgi teknolojilerindeki gelişmeler, toplumun muhasebe meslek mensuplarından olan taleplerinde değişikliğe, beklentilerinde ise artışa yol açmıştır. Meslek mensuplarının sözkonusu talepleri karşılamalarının yolu kişisel gelişimleri yanında içinde bulundukları eğitim sisteminden geçmektedir. Bu ise muhasebe eğitim kurumlarının, eğitim sisteminde yer alan bireylerin ve eğitim programının yaşanan gelişmelere paralel değişimini zorunlu kılmaktadır. VIITeknolojik gelişme, küresel değişim, muhasebe bilgi sistemi, uygulamaları ve eğitimi çerçevesinde ele alman bu tez çalışması, bilgi ve eğitim teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin muhasebe eğitimine olan etkilerini inceleyerek, Türkiye'de muhasebe eğitiminin olması gereken düzeyine çıkarılabilmesinde yapılabilecekler hakkında fikir sunabilmek amacıyla ele alınmış ve dört bölümde çalışılmıştır. Birinci bölümde; bilgi ve eğitim teknolojileri, ikinci bölümde; muhasebe eğitimi, üçüncü bölümde ise bilgi teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin muhasebe bilgi sistemine, uygulamalarına ve muhasebe eğitimine etkisi incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde bilgi teknolojilerinde yaşanan gelişmelerin muhasebe eğitimine etkisi çerçevesinde Türkiye değerlendirmesine yer verilmiştir. Değerlendirme, muhasebe eğitiminde yer alan Türkiye genelindeki 34 farklı üniversiteye bağlı lisans düzeyinde ders veren 96 öğretim elemanının katılımın sağlandığı anket çalışmasıyla yapılmıştır. Değerlendirme sonucunda; Türkiye'de lisans düzeyinde muhasebe derslerini yürüten öğretim elemanlarının bilgi teknolojilerine yönelik genel bilgi düzeylerini "iyi" gördükleri, öğretim elemanlarının tamamının bir bilgisayara, yansının ise dizüstü bilgisayara sahip oldukları belirlenmiştir. Buna karşın web sayfası sahipliği ile süreli yayın takibi ve bilgi teknolojileri ile ilgili sertifika sahipliği durumlarının düşük oranlarda kaldığı görülmektedir. Muhasebe eğitimi alan öğrencilerin ihtiyaç duyacakları bilgi teknolojileri bilgilerinin üniversite aşamasında ve muhasebe öğretim elemanlarınca verilmesi gerektiği, ancak muhasebe öğretim elemanlarının bilgi düzeylerinin bu anlamda yeterli olmadığı, muhasebe derslerinin yürütülmesinde eğitim teknolojilerinden yeterince yararlanılmadığı, kitap veya ders notlarında bilgi teknolojilerine yönelik konulara yeterince yer verilmediği hususları ortaya çıkmaktadır. Muhasebe öğretim elemanlarının; bilgi teknolojilerinin ders ortamında anlaşılmayı kolaylaştırma, derse karşı öğrenci ilgi ve dikkatini artırma gibi yargılara katıldıkları; öğrenciye yorumlama yeteneği kazandırdığı, derslerde basan oranım artırdığı, ezber etmeyi önlediği, bilgileri kalıcı kıldığı ile muhasebe uygulamalarına ve kayıtlarına yatkınlığı artırdığı yargılarına ise katılmadıkları görülmektedir. Bilgi teknolojileri ve muhasebe eğitimi bağlamında, muhasebe derslerinde öğrencilere teknolojiye yönelik kavramsal çerçevenin ve işletmeler açısından öneminin vurgulanmasını takiben, imkanlar ölçüsünde ilgili teknolojiler hakkında kullanım, değerleme ve kontrol gibi hususlara yer verilmesinin uygun olacağı belirtilebilir. ,

The fact that technological improvements are the inevitable result of scientific studies based on applicable information, and technological improvements provide adequate circumstances for scientific studies has formed what is called a natural circle. Information technology has always remained to be the inevitable motive behind this circle, which has created grate affects on individual, social life and structure as well as on systems which are dominant in state and business administration. Information technology is described as the whole of electronic equipments utilized to obtain, record, save, transmit or access information when required. Such technology essentially falls into two groups: computer and communication technology. Information technologies has caused new concepts such as new economy and new accounting to come into existence along with other changes globally observed. It has provided such various advantages as decreasing cost, and saving time due to high speed in operations and communication. At the same time, improvements in information technology has created some changes in such various business areas as manufacturing process, productivity, quality, and competition along with some other changes in the processes of accounting information system called as the language of business such as recording, classifying, reporting, and analyzing of information. Improvements in information technology that has made unavoidable changes in the systems of accounting information, its applications and the professions of accounting have changed the demands and increased the expectations of the society from accounting professionals. Individual development and the educational background of accounting professionals are of high importance in meeting these demands. This requires institutions of accounting education, individuals involved in educational program and the program itself to take new scientific and technological developments into consideration. IXThis thesis deals with technological developments, global changes, accounting information systems, its applications and accounting education. It focuses on new thought about what can be done to increase the education of accounting in Turkey to a desired level. This study consist of four sections. In the first two sections are studied information, communication and educational technology, including accounting education, whereas section three deals with the effects of developments in information technology on accounting information systems, its applications, and accounting education. The evaluation of Turkey in parallel with the effects of improvements in information technology on accounting education is found in the last section. This evaluation is the result of a questionnaire submitted 96 accounting educators from 34 different universities in Turkey at a level of undergraduate program. As a result, respondent accounting educators find their level of knowledge about information technology to be "good". They all have at least a computer and about half of them have a notebook. It has been concluded that the rate of having a web page, following periodicals, and having a certificate on information technology is described as "low". It has also been concluded that accounting student at undergraduate level should be taught by accounting educators to meet the needs of students' for information communication technology. However the knowledge of accounting educators' is not adequate. In accounting lessons, educational technology is not used and subjects about information technology are not included in books and notes sufficiently. Respondent accounting educators agree that information technology makes the understanding of lessons faster and also increases students' attention to the lesson. They don't agree that information technology causes students to gain ability of interpretation, increases the rate of success, prevents them from memorization, makes information permanent, and develops aptitude for accounting applications. In the context of information technology and accounting education, conceptual framework and the importance of information technology for business organizations should be stressed in accounting lessons. Moreover such items as using, evaluating, and controlling issues about information technology should also be included.