Moses Khorenatsi ve Ermenilerin Milletleşme Sürecinde Mitolojik Derinlik

Abstract

Moses Khorenatsi, Ermeni tarihinin en önemli şahsiyetlerinin başında yer almaktadır. Khorenatsi’nin Ermenilerin Tarihi adlı eseri, Ermenilerin milletleşme sürecine öylesine etki etmiştir ki; Cicero’nun Herodotos için dile getirdiği “tarihin babası” unvanının aynısını, Ermeniler Moses Khorenatsi için kullanmışlardır (Patmahayr). Ermenilerin geç Antik Çağa kadar sahip olamadıkları dil, din ve millet olma bilinci, Moses Khorenatsi’nin eseriyle mitolojik bir perspektif kazanmıştır. Khorenatsi, eserini Ermenice olarak tasarlamış ve böylece IV. yüzyılda Büyük Tiridates’in öncülüğünde kabul edilen Hıristiyanlığın etrafında gelişen Ermeniceye de güçlü bir katkı yapmıştır. Her toplumda geçmişlerini efsanelere ve mitolojilere dayandırmak gibi bir gelenek vardır. Ermenilerin erken tarihlerinin tesis edilmesinde bu görevi üstlenen en önde gelen isim Moses Khorenatsi’dir. Bu yüzden Khorenatsi’nin çalışmasını diğer Ermeni tarihlerinden farklı kılan asıl özelliğin de, eserin içerdiği mitolojik unsurların Ermenilerin milletleşme sürecine yaptığı katkılar olduğu açıktır. Khorenatsi’nin eserini mitolojik derinlik açısından ele alacak olan bu çalışma Moses Khorenatsi’nin Ermenilerin milletleşmesine yaptığı katkı düzeyinin ne olduğu sorusuna yanıt arayacaktır