Güneydoğu Karadeniz'de pigment konsantrasyonu ve birincil üretimin çevre koşulları ile etkileşimi

Abstract

Şubat-Aralık 2009 tarihleri arasında Güney Doğu Karadeniz kıyısal ekosisteminde yürütülen bu çalışmada, fitoplanktonun kalitatif ve kantitatif değişimi, fotosentetik pigment konsantrasyonu, birincil üretim miktarı ve bunların çevre koşulları ile etkileşimi araştırılmıştır.Yapılan CTD ölçümlerinde elde edilen sıcaklık ve tuzluluk profilleri Karadeniz'in genel karakteristiğine uyan eğilimler göstermiştir. Oksijence zengin üst tabakanın kalınlığı yılın sıcak dönemlerinde 40-60 m arasında değişim gösterirken soğuk dönemlerinde ise 60-80 m'ye kadar inmiştir. 140 m'den sonra anoksik bölge belirlenmiştir. PAR derinliğinin ortalama 27-30 m arasında değiştiği belirlenmiştir. Sönümlenme katsayıları (Kd) kıyı ve açık sular için sırasıyla 0.18±0.07 m-1 ve 0.18±0.06 m-1 olarak hesaplanmıştır.Besin elementlerinden nitrat değerleri Karadeniz için belirtilen değerlerin üst sınırlarında tespit edilmiştir (2,3 µg-at/L). Ortalama nitrat konsantrasyonu kıyı ve açık sularda sırasıyla 2.18-2.21 ?g?at/L olarak ölçülmüştür. Nitrit konsantrasyonları ise sırasıyla 0.07?0.09 ?g?at/L olarak ölçüşmüştür. Kıyı sularda ortalama fosfat konsantrasyonu 0.018 ?g?at/L iken açık sularda ise bu değişim 0.023 ?g?at/L olarak belirlenmiştir. Silikat değeri Karadeniz'in batı bölgelerinde tespit edilen değerleri (0.8-1.5 µg-at/L) aşmamıştır. Silikat konsantrasyonları ise kıyı ve açık sularda 0.13 ?g?at/L olarak belirlenmiştir.Çalışma sahasında fitoplankton bloomları Mayıs ve Eylül aylarında gözlenmiştir. Bunlara ek olarak Kasım ayında kokkolitoforların neden olduğu üçüncü bir bloom da tespit edilmiştir. HPLC sonuçlarına göre pigment konsantrasyonları ile hücre sayıları arasında tespit edilen yüksek oranlardaki ilişki fukoksantin pigmenti diatom grupları için, peridinin dinoflagellat grupları için ve 19-heksanoloksifukoksantin ise kokkolitofor için marker pigment olarak kullanılabileceğini göstermiştir.C-14 deneylerinde kıyı sularda birincil üretim miktarları kıyı sularda 431-1392 mgCm-2gün-1 arasında değişim gösterirken, açık sularda 126-1332 mgCm-2gün-1 arasında değişim göstermiştir.