Doğu Karadeniz (Trabzon sahil şeridi) zooplanktonu ve zooplanktonda yağ asitleri kompozisyonundaki mevsimsel değişimler

Abstract

Doğu Karadeniz zooplanktonun aylık bolluk dağılımı, toplam yağ miktarı ve yağ asitleri kompozisyonundaki değişimler ve bunların ortam parametreleriyle olan etkileşimleri çalışılmıştır. Doğu Karadeniz zooplanktonunda % 56 ile en baskın grup kopepoda olmuştur. Kopepoda'yı, % 30 ile Noctiluca scintillans ve % 11 ile kladoserler takip etmiştir. Klorofil-a ile zooplankton bolluğu arasında negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Zooplankton türlerinden, Calanus euxinus (% 7.02) ve Pleurobrachia pileus (% 1.47) türleri en yüksek toplam yağ miktarına Şubat, küçük kopepodlar Ocak (% 6.91) ve Sagitta setosa türü Nisan (% 4.21) ayında ulaşmıştır. Kopepoda ve P. pileus'da en önemli SFA 16:0 ve 14:0 iken S. setosa'da 14:0'ın yerini 18:0 almıştır. En önemli MUFA C. euxinus'da 16:1 n-7 iken, diğer türlerde 18:1 n-9 olmuştur. DHA ve EPA zooplanktonda en önemli PUFA olarak gözlenmiş ve DHA miktarı EPA miktarından daima yüksek olduğu belirlenmiştir. DHA, P. pileus ve S. setosa türlerinde kışın yükselirken (sırasıyla, % 27.57; % 37.90), P. pileus'da sonbaharda (% 21.07), S. setosa'da ilkbaharda (% 32.76) azalmış, C. euxinus'da ilkbaharda (% 30.97) yükselmiş, kışın (% 17.68) azalmış, küçük kopepodlarda ise sonbaharda (% 37.77) yükselmiş, yazın (% 26.37) azalmıştır. P. pileus'da EPA'daki mevsimsel farklılıkların önemli olmadığı belirlenmiştir (p<0.05). Zooplankton türlerinden özellikle C. euxinus yağ asitlerinin sıcaklıktan önemli oranda etkilendiği ve sıcaklık artışıyla birlikte doymamışlık derecesinin azaldığı gözlenmiştir. Aynı dönemlerdeki, toplam yağ miktarı ve yağ asiti kompozisyonun zooplankton türlerine göre değiştiği, Doğu Karadeniz besin zincirinde üst basamaklara yağ asitleri aracılığıyla enerji aktarımında C. euxinus'un önemli rol oynadığı ortaya konmuştur.