Denizel verilerin CBS tekniği ile modellenmesi

Abstract

CBS konumsal verileri, tanımsal bilgiler ile birleştiren bilgisayar destekli sistemlerdir. Diğer bilim dallarında kullanım alanları dikkate alındığında, CBS tekniğinin denizel alanların yönetilmesi aşamasında etkili bir karar destek sistemi olarak kullanılabileceği açıktır. CBS teknolojisi özellikle 1980' li yıllardan sonra Amerika ve Kanada 'da gelişme göstermiş, burada karar verme ve konumsal veriye ihtiyaç duyulan alanlar için geniş kapsamlı projeler yapılmıştır. Daha sonrasında Avrupa ve diğer dünya devletlerinde CBS özellikle şehircilik ve organizasyon (yerel yönetim) amaçlı bir çok alanda kullanılmıştır. Bilgisayar ve uydu teknolojisindeki gelişmeler CBS' nin dönüm noktalan olarak kabul görmektedir. Gerçektende, CBS' nin en basit analizleri bile gerçekleştirebilmesi için grafik ve tanımsal bilgiye ihtiyacı vardır ve bilgiler zamanla artarak yönetilmesi güç ve karmaşık veritabanlan meydana getirmektedir. Bu tip veritabanlarrnı yönetebilmek hızlı ve sağlıklı kararlar alabilmek için hızlı bilgisayarlara, geniş alanlar hakkında bilgi içeren uydu görüntülerine ve konum bilgisine (GPS) ihtiyaç duyulmaktadır. CBS uygulamaları, deniz bilimleri ve balıkçılık alanında 1980' li yılların ikinci yarısında özellikle Dünya Gıda Örgütü (FAO) ve Birleşmiş Milletler (UN)' in başlattığı ve desteklediği projelerle ortaya çıkmıştır. Bu projelerde özellikle kıyı yapısı, birincil üretim, iç su yetiştiriciliği, gelgit ve stok yönetimi ile ilgili çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen çalışmada, Deniz Bilgi Sistemi (DBS) kurmaya yönelik temel altlıkların neler olabileceği konusu üzerinde durulmuş ve bu amaçla bir kavramsal model önerilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde genel CBS bilgisi ve tarihi gelişimi ile deniz bilimlerinde CBS'nin kullanım potansiyeli araştırılmıştır. Diğer bölümlerde Sürmene Koyunda temel oşinografik parametreler, sıcaklık, tuzluluk ve akıntı hızı gibi değişkenler baz alınarak Gökkuşağı Alabalığı için en uygun yer seçimine yönelik bir pilot uygulama yapılmıştır. Benzer uygulama, karada tesis edilecek bir çiftlik yeri seçimi için arazi eğimi, su kaynakları ve yola yakınlık ile arazinin bakısı göz önüne alınarak gerçekleştirilmiştir. Ayrıca CBS' nin deniz bilimleri alanında doğal kaynakların izlenmesi alanında da güncelleme ve sorgulama özelliklerine bağlı olarak diğer yöntemlerden daha etkili olabileceği vurgulanmıştır.