Yeraltı sularının duyarlılığının değerlendirilmesi ve kullanılan modellerin optimizasyonu: Gümüşhacıköy-Merzifon Havzası (Orta Karadeniz) için bir uygulama

Abstract

Doktora Tezi ÖZET "YERALTI SULARININ DUYARLILIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ ve KULLANILAN MODELLERİN OPTİMİZASYONU: GÜMÜŞHACIKÖY-MERZİFON HAVZASI (ORTA KARADENİZ) İÇİN BİR UYGULAMA" Amirhossein TABATABAEI Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ömer YÜKSEK 2019, 69 Sayfa, 15 Sayfa Ek Bu tez çalışmasının amacı; Gümüşhacıköy-Merzifon Havzası'nda yeraltı sularının duyarlılık değerlendirilmesi için kullanılan modellerin optimize edilmesidir. Duyarlılık değerlendirmesi için DRASTIC modeli ve bu modeli optimize etmek için Fuzzy ve Catastrophe modelleri kullanılmıştır. DRASTIC modelinden duyarlılık haritası, Fuzzy ve Catastrophe modellerinden ise optimize edilmiş duyarlılık haritası elde edilmiştir. DRASTIC modelindeki yedi parametre kullanılarak DRASTIC modelinin bu parametrelerden elde edilen yedi katmanı Coğrafi Bilgi Sistemi ortamında oluşturulmuş ve havzanın duyarlılık haritası elde edilmiştir. DRASTIC modelinden elde edilen DRASTIC indekslerine göre; düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç farklı duyarlılık alanı belirlenmiştir. DRASTIC modelini Fuzzy modeli ile optimize etmek için Sugeno, Mamdani ve Larsen yöntemleri kullanılmış ve optimize edilmiş duyarlılık haritaları elde edilmiştir. Ayrıca DRASTIC modeli Catastrophe modeliyle de optimize edilmiş ve optimize edilmiş duyarlılık haritası elde edilmiştir. Tüm modellerin duyarlılık haritalarının doğrulaması havzanın çeşitli noktalarında ölçülen nirat (NO3-) değerleri ile yapılmıştır. Havzanın çeşitli noktalarındaki duyarlılık indeksleri ile çeşitli noktalarda ölçülen NO3- değerlerinin adaptasyonu incelenmiş ve buradan korelasyon indeksleri (CI) elde edilmiştir. CI değerleri DRASTIC modeli için 60, Catastrophe modeli için 70 ve Fuzzy modelinin Sugeno yöntemi için 72 olarak elde edilmiştir. Buna göre, Fuzzy modelinin Sugeno yönteminden elde edilen duyarlılık haritasının diğer modellerin duyarlılık haritalarından daha doğru olduğu sonucuna varılmıştır.