Ulusal varlık fonları bağlamında Türkiye varlık fonu incelemesi

Abstract

Ulusal varlık fonları, kuruldukları ülkelerin ekonomik sistemlerinde çok önemli roller üstlenmişlerdir. Bu roller, zaman içinde ekonomik kalkınmadan finansal istikrara kadar geniş bir yelpazeye yayılmıştır. Küreselleşmenin etkisiyle ulusal varlık fonları, dünya ekonomik sistemi içerisinde de güçlü birer oyuncu haline gelmişlerdir. Öte yandan, yönettikleri büyük kaynaklar dikkate alındığında UVF'ler birçok ülke için hala "kapalı kutu" konumundadır. İstisnalar dışarıda tutulacak olursa UVF'lerin birçoğunda şeffaflık ve hesap verebilirlik açısından eksiklikler bulunmaktadır. UVF'ler, faaliyetleri hakkında kamuoyuyla yeterince bilgi paylaşmadıkları için kendilerine ihtiyatlı yaklaşılmaktadır. UVF'lerin ellerindeki ekonomik güç, egemen bir devlet için risk teşkil edebilecek düzeydedir. Aynı zamanda böyle büyük bir ekonomik kaynaktan faydalanmak isteyen devletler, ekonomik güvenlik ve sıcak para arasında zaman zaman ikileme düşmektedirler. Ulusal varlık fonu kavramı, Türkiye'nin gündemine 2016 yılında Türkiye Varlık Fonu'nun kuruluşuyla birlikte girmiştir. TVF'nin, kendine özgü yapısıyla diğer ülke örneklerinden birtakım farklı yönleri bulunmaktadır. TVF, kuruluş şekli, amaçları, kaynakları ve işleyişi bakımından klasik manada bir UVF görünümünde değildir. Bu nedenden dolayı TVF üzerinde, henüz faaliyeti bulunmamasına karşın var olan yasal mevzuattan ve siyasi otoritenin demeçlerinden hareketle çok yoğun tartışmalar yaşanmaktadır. Bu çalışmanın amacı genelde UVF kavramını, özelde TVF'yi detaylı bir şekilde incelemektir. Böylelikle bu çalışma, TVF'yi Türkiye için daha bilinir ve anlaşılır kılmak adına oluşturulacak literatüre katkı sağlayabilecektir. Bir diğer ifadeyle bu çalışmayla Türkiye için henüz çok yeni bir kavram olan UVF irdelenerek TVF'nin daha iyi anlaşılabilmesi ve algılanabilmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda yöntem olarak genelden özele giden bir yol tercih edilmiştir. İlk bölümde UVF'nin teorik altyapısı verildikten sonra UVF'ler hakkındaki olumlu ve olumsuz görüşler gerekçeleriyle birlikte açıklanmıştır. Sonraki bölümde büyüklükleri, faaliyetleri, kaynakları ve hedefleri gibi faktörler açısından önem arz eden UVF ülke örnekleri irdelenmiştir. Böylece UVF'lere dair teorik ve pratik yön verilerek TVF için bir temel oluşturulmuştur. Son bölümde ise TVF detaylı olarak incelendikten sonra olumlu ve olumsuz görüşler gerekçeleriyle birlikte verilerek bir sentez yapılmaya çalışılmıştır.

Sovereign wealth funds (SWF) have played important roles in the economics system of countries in which they were founded. These roles have evolved in time from economic development to financial stabilization. Especially with surge of globalization, sovereign wealth funds have also become a strong player in the world economic system. On the other hand, considering the huge amount of recources SWF manage, they are still considered a closed box in many countries. Apart from the exceptions, majority of SWF have lack of transparency and accountability. SWFs do not share enough information about their operations with the public, and because of this public approach them in cautious. The economic power they hold can be risky for a sovereign country. At the same time, countries that want to get benefit out of such economic resources are in a dilemma between economic security and hot money. The term of "sovereign wealth fund" has become the part of the Turkish agenda starting with the foundation of Turkish Wealth Fund in 2016. Turkish Wealth Fund is distinct in that it differs from the other cases in several manners with its unique structure. Taking its foundation, objectives, resources and operations into account, TWF is not a classical SWF. Therefore, despite TWF's inactivity, there has been a lot of discussions and criticisms about its legal legislation and the statements were made by the political authorities. The purpose of this study is to analyse the concept of sovereign wealth fund in general and specifically focus onto TWF. Doing so will contribute to the literature that tries to explain the TWF to make it known and understandable for Turkey. In other words, in this study, the SWF that is fairly new concept for Turkey, is tried to be examined in details for it to be better understood. To do so, this study explains the term of SWF from the general to the specific. In the first chapter, the theoretical foundations of SWF were explained and the positive and negative arguments were discussed along with their justifications. In the next chapter, the country case examples that can be sample for SWFs, were discussed in terms of their sizes, operations, resources and objectives. Doing so aimed to provide a base for the TWF by providing theoretical and practical background. In the last chapter, once TWF was analysed in details, the positive and negative arguments about it were presented.