Doğrudan Yabancı Yatırımalar ile ekonomik Büyüme arasındaki ilişkinin analiz edilmesi : Türkiye örneği

Abstract

Artan küreselleşme eğilimi, ekonomi ve ticaret politikalarındaki serbestleşme ve dünya ekonomileri arasındaki bütünleşme ?sermayenin serbest dolaşımı?nı gündeme getirmiştir. Sermaye sıkıntısı çeken özellikle gelişmekte olan ülkeler için doğrudan yabancı yatırımlar sermaye birikimi eksikliğini gidermenin en etkin yolu haline gelmiştir. Yeterli tasarruftan yoksun olan gelişmekte olan ülkeler sermaye ihtiyacını ya borçlanma ya da doğrudan yabancı yatırım şeklinde gidermektedir. Borçlanma maliyetinin yüksek olması ve doğrudan yabancı yatırımların da sermayenin yanında yeni teknoloji ve bilgi transferini sağlaması, ev sahibi ülkenin ekonomik büyümesine, uluslararası ticaretine ve beşeri sermayesine olan katkısı doğrudan yabancı yatırımların önemini artırmaktadır.Bu çalışmada 1970-2007 döneminde ekonomik büyümenin temel göstergesi kabul edilen gayri safi milli hasıla değişkeni (GSMH) ile doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) değişkeni arasında ilişki olup olmadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada, E-views 5.0 Rats ve SPSS paket programları kullanılarak söz konusu değişkenler arasındaki ilişkilerin tahmin edilmesinde; korelasyon analizi, birim kök analizi, Johansen-Juselius Ko-entegration testi, VAR nedensellik analizi ile varyans araştırması ve etki-tepki analizinden oluşan VAR analizi yöntemlerinden yaralanılmıştır.Korelasyon analizinde büyümeyi simgeleyen GSMH değişkeni ile DYY değişkeni arasında korelasyon katsayısı 0,86 olan pozitif ve %1'de anlamlı güçlü iyi yanlı bir ilişki tespit edilmiştir. Johansen-Juselius Ko-entegration testiyle GSMH değişkeni ile DYY değişkeni arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Yapılan VAR nedensellik testiyle DYY ile GSMH arasında DYY'den GSMH'ye doğru tek yönlü ve pozitif bir nedensellik ilişkisi bulunmuştur.GSMH'nin Varyans araştırması, GSMH'de meydana gelen değişmeleri DYY'in ilk dönemden itibaren açıklamaya başladığını ve dönemin başında % 3 olan açıklama gücünün dönemler itibariyle artarak dönem sonu itibariyle %68'ler seviyesine geldiğini göstermiştir. Bu sonuç, F istatistiklerinde belirlenen DYY'den GSMH'ye doğru nedensellik ilişkisini gösterir niteliktedir.Aynı şekilde, DYY'nin Varyans araştırmasında, GSMH'nin DYY'i açıklama gücü dönem sonu itibariyle % 7,40 oranında gerçekleşmiştir. Bu oran, DYY'lerin GSMH'deki değişmeleri açıklama gücü ile karşılaştırıldığında oldukça düşük kalmakta ve F testindeki GSMH'den DYY'e doğru bir nedensellik olmadığını göstermektedir.Etki-tepki analizleri ise DYY'de meydana gelen bir şokun GSMH üzerinde dönemden sonra pozitif artan bir etkinin olduğunu, bununla birlikte, GSMH'de meydana gelen bir şokun DYY üzerinde belirsiz bir etkinin olduğunu göstermektedir.VAR nedensellik analizi, varyans araştırması ve etki-tepki analizleriyle DYY'den GSMH'ye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Türkiye'de doğrudan yabancı yatırımlar ile ekonomik büyüme arasında pozitif güçlü bir ilişki tespit edilmiştir.

As a result of tendency globalization, the free policy of economy and trade and the entegration of world economy, the mobility of capital becomes important. For the countries lacking in efficient capital especially developing countries, FDI has become effective way to satisfy capital accumulation. Developing countries which have not enough disposition satisfy their the lacking of the capital by either loan or FDI. Due to high cost of loan and as FDI provides new technology, knowlodge transfer, human capital, icreasing economic growth and international trade of host country, FDI becomes very important.In this study on existence of a potential relationship between GNP, which is main indication of growth, and FDI was examined for the period of 1970-2007 yearly for Turkish economy. The mentioned relationship was investigated using E-vievs 5.0, Rats and SPSS package programs, correlation analysis, stationarity test, Johansen-Juselius ko-entegration test, VAR causality test, varience decomposition and impulse-response analysis were used.It was found that there is a correlation between GNP and FDI with the correlation coefficient of 0,86 at % 1 significant level. Johansen-Juselius ko-entegration test shows that there is a relation between GNP and FDI in long run. VAR causality test points out that there exist a uni-directional and positive causality relation running from FDI to GNP.The result of variation decomposition of GNP indicated that changes taking place in GNP was started to explained by early times of FDI by %3 and this ratio was found to be increase by % 68 by the end of the period. This result confirms the casuality relation from FDI to GNP as shown in F statistics.As same, as a result of variation decomposition of FDI, it was found that the explanation power of GNP to FDI is % 7,4 by the end of the period. This result is very small in the comparison of the explanation power of FDI to GNP. And also the result of F test shamed that there is no casuality relation from GNP to FDI.The result of impulse-response analysis showed that any shock taking place in FDI results a positive increment on GNP after the second period. On the other hand, a shock occured in GNP results an uncertain effect on FDI.As a resut, VAR casuality test, varience decomposition and impulse-response analysises showed that there exist a uni-directional causality relation running from FDI to GNP.