Mortgage ve ters morgage sistemleri ile bu sistemlerin Türkiye'de uygulanabilirliği konusunda Trabzon ilinde bir çalışma

Abstract

Mortgage sistemi dünyada çok uzun yıllardan beri uygulanmakta olan bir konut finansman sistemidir. Bu sistemin temelinde bireylerin aylık bütçelerinin 3'te birini aşmayacak kredi taksitleri ile konut sahibi olabilmesi yatmaktadır. Finans kuruluşları için de sistem, elde edilen ipoteğin ikincil piyasada değerlendirilmesi vasıtası ile uzun vadeli fonlara daha kolay ulaşma imkânı tanımaktadır.Mortgage kredileri çok çeşitli şekillerde finans kuruluşları tarafından kredi alıcılarına sunulmaktadır. Fakat genel olarak bu krediler değişken faizli ve sabit faizli olmak üzere iki grupta toplanabilir.Mortgage kredisinin yanında dünyada uygulanmakta olan fakat henüz ülkemizde uygulanmayan bir sistem olan ters mortgage kredisi de; belli bir yaşın üstündeki, konut sahibi ve nakit ihtiyacı olan insanlar tarafından kullanılabilen bir kredi türüdür. Bu sisteme göre birey, sahip olduğu konutun kullanım hakkına ölünceye veya kendi isteğiyle başka bir eve taşınıncaya kadar sahip olması koşuluyla, konutun mülkiyetinin bankaya verilmesi karşılığında ev değeri kadar kredi kullanabilmektedir.Türkiye'de geçmişten beri konut finansmanı konusunda etkin bir sistem uygulanamamıştır. Bu nedenle de mortgage sisteminin uygulanmaya konulmasına karar verilmiştir. Dünyada Amerika veya Avrupa modeli olmak üzere genel olarak iki şeklinde uygulanan bu sistemin ülkemizdeki yasal altyapısı, her iki modelinde uygulanabilmesini imkânını tanıyan bir şekilde oluşturulmuştur. Sistem ülkemizde uygulamaya girdikten kısa bir süre sonra Amerika'da başlayan krizden etkilenmiş ve etkisi istenilen seviyede olmamıştır.Sistem ülkemizde uygulanmaya başlandıktan sonra çeşitli eleştiriler almış ve sistemin bu haliyle uygulanabilirliğinin düşük olduğu çeşitli çevrelerce iddia edilmiştir.Yaptığımız analizde mortgage sisteminin ülkemizde uygulanabilirliği konusunu araştırmak için bu krediye olan talep ve talebi etkileyen faktörler belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan anova ve t-testi analizleri sonucunda sistemin mevcut piyasa koşullarında uygulanabilirliğinin düşük olduğu sonucuna varılmıştır. Krediye olan talebi etkileyen en önemli faktörler ise faiz oranı, yaş, medeni durum, çocuk sahibi olma, mevcut ev fiyatları düzeyi ve cinsiyet olarak belirlenmiştir.Bunun yanında ülkemizde uygulanmayan ters mortgage kredisi içinde uygulamalı bir analiz yapılmış ve bu kredinin ülkemizde olması durumunda uygulanabilirliği araştırılmıştır. Bunun sonucunda da ters mortgage kredisinin düzgün bir şekilde sisteme dâhil edilmesi durumunda yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.

The mortgage system is the financial system which is applies since too long time in the world. The main aim of this system has a landlord to the people. According to the system aim, credit repayable shouldn?t be more one third of the monthly income. The system supplies easier long time fund to the financial corporations via the secondary market.Mortgage credits are given in the different manners to the costumers by the financial corporations. However, generally these credits are called as two group which is fixed or variable credit.Besides mortgage credit, there is an another credit system in the world. The credit system?s name is reverse mortgage. That system has never been used in the Turkey?s economic system. To the take advantage of this system, you must be old person (especially after 62) and, have a house. According to this system, homeowners can use this credit as home value, provided that they give their homes? tenure to the financial corporations. However, homes can be used by homeowners without give any rent. Loan repayable starts when the borrower dies or leaves their residence permanently. After he die or leave the house, Financial corporation sell the house for the credit repayable.In Turkey, The effective system doesn?t have been applied about the home financing for a long time. For this reason, Government has begun applying the mortgage system. This system as used American or European model in the world can be used both two kind of model in our country. In Turkey, mortgage system has affected badly because of the crisis which has begun in the USA.After the starting system, many people have criticized it and they said that the system was unavailable in this wise.In our analysis, we tried to find out the factors effected for the mortgage system to research whether the system is applicability or not, in our country. We used the anova and t-test analysis models. According to the analysis result, the mortgage system?s applicability is low in this economic situation. The factors effected to the credit demand is interest rate, age, marital situation, have a child, home price level and sexuality.Additionally, we analyzed reverse mortgage?s applicability in case of Turkey has this system. As a result of this, if reverse mortgage system adds in a good wise, it can be beneficial.