Sınai mülkiyet haklarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye düzey I bölgeleri örneğ

Abstract

Sınai mülkiyet hakları korumasının ekonomik etkilerini incelemek ve yazmak hem akademideki hem de Dünya Bankası'ndaki profesyonellerin kariyerlerinin büyük bir bölümünü işgal etmektedir. Günümüzde, uluslararası arenada sıklıkla yer eden sınai mülkiyet hakları, dünyada özellikle de gelişmiş ülkelerde yeniliği oluşturan hak sahipleri için büyük bir ekonomik değere dönüşmektedir. Bu hakların korunmasına önem veren ülkelerin geliştiği ve de gelişmiş ülkelerin bu konuya daha çok özen gösterdiği göz önünde bulundurulduğunda, konunun yalnızca hak sahiplerini değil tüm toplumu yakından ilgilendirdiği anlaşılmaktadır. İnsanların zihinlerinde oluşturdukları herhangi bir iktisadi mal üzerindeki haklar Sınai Mülkiyet Hakları (SMH) olarak tanımlanmaktadır. SMH teknoloji ve yeniliği teşvik ederek ekonomik büyüme üzerinde etki yapabilmektedir. Sınai mülkiyet hakları mevcut iş kapasitesini geliştirerek, rasyonalizasyonu, teknolojiye erişimi, bunların oluşumunu ve ihracatını teşvik ederek sanayide de önemli bir rol almaktadır. SMH çeşitli kanallar vasıtasıyla ülkelerin ekonomik performansı üzerinde negatif veya pozitif etkiler meydana getirebilmektedir. Bu kanallar bizim araştırma konumuz olan patent, marka, faydalı model ve endüstriyel tasarımları içermektedir. Bu çalışmanın temel amacı, patent, faydalı model, marka ve endüstriyel tasarım gibi hakların dâhil olduğu sınai mülkiyet haklarının korunması konusunda farkındalık oluşturarak ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini araştırmaktır. Bu nedenle, Türkiye Düzey I Bölgeleri'nde Sınai Mülkiyet Haklarının bölgesel ekonomik büyüme üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. İlgili literatür göz önüne alınarak oluşturulan araştırma modeli, yapılan çalışma sonuçlarına göre revize edilmiştir. Revize edilen teorik modelde, Türkiye Düzey I Bölgelerinin sınai mülkiyet hakları Panel Veri Analizi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, sınai mülkiyet haklarını temsil eden patent, faydalı modelin ekonomik büyüme üzerinde etkili faktörler olduğu gözlemlenmiştir.

Examining and writing the economic implications of industrial property rights protection occupies a large part of the careers of both academia and the World Bank. Today, industrial property rights, which are frequently found in the international arena, are turning into a great economic value for the rights holders that make innovation in the world, especially in developed countries. Considering that the countries that attach importance to the protection of these rights have developed and developed countries pay more attention to this issue, it is understood that the issue is closely related not only to the rights holders but also to the whole society. All the rights granted to any economic property that people create in their minds are defined as Industrial Property Rights. Industrial Property Rights is able to influence economic growth by promoting technology and innovation. The industrial property rights also play an important role in industry by enhancing existing business capacity, promoting rationalization, access to technology, formation and export of these. Industrial Property Rights can have negative or positive effects on the economic performance of countries through various channels. These channels include patents, trademarks, utility models and industrial designs, which are our research interests. The main purpose of this study is to investigate the effects on economic growth by raising awareness of the protection of Industrial Property Rights including patent, utility model, trademark and industrial design rights. In this study, the regional effects of the Industrial Property Rights on economic growth were analyzed for Turkey Level I Region. The research model, which was formed by considering the relevant literature, was revised according to the results of the study. The revised theoretical model was tested with Panel Data Analysis on the industrial property rights of Turkey Level I Region. According to the findings, it is observed that the patent and utility model representing industrial property rights are effective factors on economic growth.