Türkiye'de kredi tayınlaması üzerine ampirik bir araştırma

Abstract

Bankacılık sektörünün ortaya çıkışı ile vazgeçilmez bir parçası haline gelen kredi sistemlerinin ortaya çıkması ekonomiler için birçok soruna çözüm iken yönetim ve denetimi zorlaştıran pek çok riski de beraberinde getirmiştir. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin finansal piyasalarında risk kavramı yıkıcı sonuçlara sebebiyet vermektedir. Geçmişten günümüze Türkiye küresel ve ulusal ölçekte birçok ekonomik krizin etkisi altında kalmıştır. Bu krizlerin yıkıcı etkisi öncelikle finans sektöründe hissedilmektedir. Piyasada negatif etkilere sahip olan unsurlar yalnızca kriz kaynaklı değillerdir. Örneğin taraflar arasında meydana gelen asimetrik enformasyon problemleri ile ortaya çıkan, bizzat bankalar tarafından kredi arzına getirilen sınırlama özel ismiyle kredi tayınlaması, piyasa koşullarını olumsuz etkilemekte hatta ekonomik büyümeye dahi engel olabilmektedir. Kredi tayınlaması, bankaların, müşterilere talep ettikleri kredi miktarından daha azını arz etmesi veya kredi isteğini doğrudan reddederek kredi kısıtına yönelmeleri durumunda meydana gelmektedir. Bir risk yönetimi aracı olarak kullanılan tayınlama, literatürde asimetrik enformasyon sorunu olarak bilinen ve piyasaların etkinlik düzeyini azaltan, bankaların kredi verirken yanlış kararlar almasıyla uzun vadede krize kadar götüren birtakım sorunlara çözüm olarak geliştirilmiştir. Ekonomik büyüme için ülkedeki ticari faaliyetler ve yatırımlar büyük önem arz etmektedir. Bu faaliyetlerin gerçekleşebilmesi için uygun ortamların oluşturulması ve yeterli kaynağın sağlanması gerekmektedir. Yatırımların gerçekleştirilebilmesi için kullanabileceği kaynaklar şirketlerin kendilerine ait sermayeleri yahut banka kredileridir. Çalışmanın konusu olan banka kredileri ve ticari krediler bu faaliyetlerin gerçekleşmesi noktasında kilit bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda kredilerin taşıdığı risk ile ortaya çıkan bankaların kendilerini garantiye aldığı sorunlara karşı bir politika aracı olan kredi tayınlamasının bu kredilerin sağlanabilirliği noktasındaki etkisi incelenmesi gereken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikle kredi tayınlamasını teorik çerçevede incelenmiş olup, kredi tayınlamasının ekonomi üzerindeki mikro ve makro etkilerini ele almıştır. Diğer taraftan sistemin karşılaştığı sorunlar ve etkinliğin artırılması amacıyla bu sorunlara karşı kullanılmakta olan tayınlama yönteminin krediler üzerinde, banka bilançolarında ve genel olarak ülke ekonomisi konjonktüründe etkileri, ekonomik kriz etkenleri incelenmiştir. Ayrıca kredi tayınlamasına sebep olan asimetrik bilginin kredi piyasasında varlığı ve bankaların fiyatlama davranışlarına etkisi ampirik olarak incelenmiştir. Yapılan çalışmada kredi tayınlamasının ticari krediler üzerinde olumsuz etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Credit systems, which have become an indispensable part of the banking sector with the emergence, have brought many risks that make management and control difficult while solving many problems for economies. Especially in the financial markets of developing countries such as Turkey, the concept of risk causes disastrous consequences. Turkey, from past to the global and national levels has remained under the influence of many economic crises. The destructive effect of these crises is felt primarily in the financial sector. On the other hand, the factors that have negative effects on the market are not affected only by the crisis. For example, with the special name of the credit rationing, which arises with the asymmetric information problems between the parties and brought to the credit supply by the banks, credit assignment may adversely affect the market conditions or even prevent economic growth. Credit rationing occurs when banks supply less than the amount of credit they demand to customers, or if they directly refuse the loan request and turn to the credit constraint. Being used as a risk management tool, rationing has been developed as a solution to several problems known as asymmetric information in the literature, which reduces the level of efficiency of the markets and leads to a crisis in the long term because banks make wrong decisions when making loans. Investing and conducting business in the country are crucial for economic growth. In order to carry them out, however, it is necessary to create appropriate environments and provide sufficient resources. The sources that can be used to realize the investments are the government and commercial sectors. In this study, credit rationing has been examined in a theoretical framework and the macro and macro effects of credit rationing on the economy have been discussed. Also, the problems faced by the system and the effects of the rationing method which is used against these problems to increase its efficiency, on loans, bank balance sheets and the economy of the country in general and the factors of the economic crisis are discussed. In addition, the existence of asymmetric information that causes credit rationing in the credit market and its effect on the pricing behavior of banks have been empirically examined. It has been concluded that credit rationing had a negative effect on commercial loans