Karadeniz'de Rusya-ABD Rekabeti Ukrayna Krizi

Abstract

Batılı devletler ve Rusya Federasyonu arasında Doğu Avrupa, Kafkasya ve Karadeniz bölgesine yönelik rekabet 2014 yılında başlayan Ukrayna Krizinden bu yana daha da artmıştır. NATO’nun Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana Rusya’nın sınırlarına doğru genişleme gayreti ve özellikle Gürcistan ve Ukrayna’nın ittifaka üyeliklerine yönelik ısrarcı tutumu, Rusya’nın bu konuyu ulusal güvenliğine karşı önemli bir tehdit olduğunu vurgulayacak şekilde sert tepkisine yol açmıştır. ABD’nin Avrupa Aşamalı Uyarlanabilir Yaklaşım (EPAA) projesine yönelik çabaları ve nihayet Orta Menzilli Nükleer Silahlar Anlaşmasından (INF) çekilmesi bölgedeki durumu daha da zorlaştırmıştır. Her iki taraf da nükleer kabiliyete sahip savaş uçaklarının konuşlandırılması dahil Karadeniz’deki askeri varlıklarını önemli ölçüde artırmışlardır. Bir yandan NATO üyesi, diğer yandan da Rusya’nın önemli bir ortağı konumunda olan Türkiye ise bir denge politikası yürüterek batılı devletlerin 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ni revize etme çabalarını geri çevirmeye gayret etmektedir. Bu çalışma NATO ve ABD ile Rusya arasındaki Karadeniz’e yönelik çetin rekabeti ve Ukrayna krizinin bu rekabete isini analiz etmektedir.

The competition between western states and Russian Federation in Eastern Europe, in Caucasia and in the Black Sea has been aggravated since the Ukrainian crisis started in 2014. NATO’s efforts to expand towards Russian borders since the end of the Cold War, especially its insistence for the membership of Georgia and Ukraine, resulted in the harsh reaction by Russia underlining that Russia regards membership of Ukraine and Georgia as amain threat against its national security. US efforts for European Phased Adaptive Approach (EPAA) project and finally US withdrawal from the INF Treaty also aggravated the situation in the region. Both sides reinforced their military presence in the Black Sea to a great extent, including deployment of nuclear capable fighters. Turkey, as a NATO ally and an important partner with Russia, has been pursuing a balance policy especially focusing on the reversing the efforts of western states to revise 1936 Montreaux Convention. This article analyses the fierce competition between NATO/US and Russia in the Black Sea and the impacts of the Ukrainian crisis on the competition.