Elizabeth Çağı Tarihçisi Richard Knolles’in İngilizce İlk “Türk Tarihi” Eserinde Kanuni Dönemi

Abstract

Rönesans Dönemi’nden itibaren Avrupa ve İngiltere’de Türk tarihi ile alakalı çok sayıda kitap ve çeviriler yayınlandı. Kraliçe I. Elizabeth döneminde İngiltere ve Osmanlı Devleti arasında siyasi, iktisadi ve diplomatik ilişkiler ileri seviyeye çıkarıldı. Gelişen ilişkiler neticesinde İngilizler genel Türk Tarihine bakışları çerçevesinde Osmanlı siyasi, idari, askeri, iktisadi, sosyal-kültürel tarihi ve devlet teşkilatı hakkında eserler üretmeye başlamışlardır. Bunun bir yansıması olarak tarihçi Richard Knolles İngilizce olarak ilk Türk tarihi eserini “The Generall Historie of the Turkes” 1603’te yayınladı. Bu eserde Türkistan coğrafyasından Anadolu’ya gelerek Selçuklu Devleti ve akabinde de Osmanlı Devleti’ni kuran Türklerin 1603 yılına kadar ki tarihi anlatılmaktadır. İngiliz toplumundan büyük bir ilgi görmesinden dolayı bu eserin 1603 yılından sonra da 1610, 1621, 1631, 1638, 1679, 1687-1700 ve 1701 yıllarında basıldığı görülmektedir. Kitapta, Hıristiyan okurlara hitaben yazılmış “Hıristiyan Okura” bölümünün bulunması, tarihi bilgiler aktarılırken Osmanlıların ‘karanlığın savaşçıları’, ‘dinsizler’ gibi vasıflarla tanımlanması ve Osmanlıların kazandıkları zaferlerin askeri güçlerinden ziyade, Tanrının Hıristiyanları cezalandırması olarak addedilmesi ve bunun gibi birçok dini unsurlar bulundurmaktadır. Bu kronik 1200 sayfadan oluşmakta olup Kanuni Dönemi 566-825 sayfaları arasında yer almaktadır ve başlığı da “The Life of Solyman, The Fourt and Most Magnificent Emperour of the Turkes” dir. Bu bölümde Kanuni dönemi; tahta çıkışı, fetihler, yabancı elçiliklerin ağırlanması, şehzadelerin sünnet düğünleri, sultanın ailesi, taht mücadelesi, gibi siyasi ve askeri hadiselerin yanında o dönemin devlet adamlarının hayatı ve devlet teşkilatı ile Osmanlı sosyal ve kültürel hayatına dair çok önemli bilgiler kronolojik olarak anlatılmaktadır. Bu eserde özellikle Kanuni’nin Avrupa’da izlediği politikalarla birlikte Barbaros Hayreddin Paşa ile Ormanlı Devleti’nin Afrika’da izlediği politikaların yanında Hint Okyanusunda takip edilen politikalar hakkında da önemli bilgiler verilmektedir.