Mahmut Yesari'nin romanlarında yapı ve izlek

Abstract

Sosyal yaşam ve kültürün yansıtıcısı olan sanat eserleri, toplumların tarihi gelişimlerini, tarihsel sürecin bireye etkilerini ortaya koydukları için onların hayatında önemli bir yere sahiptir. Sanatın icracısı konumundaki sanatçılar ise eserlerinde yaşadığı döneme ışık tutma işlevini gerçekleştiren en aydın kimliklerdir.Üretken bir kalem olan, eserleriyle devrinin tanıklığını yapan Mahmut Yesari tiyatro, hikâye ve roman yazarıdır. Edebi yöndeki başarısını tiyatro ve hikâyelerinden ziyade romanlarında gösteren sanatçı, yapıtlarında sosyal konuları ele alır. Bu çalışmada Yesari'nin hayatı ile roman türündeki 19 eseri, yapı ve tema bakımından incelendi.Çalışmada ilk olarak Yesari'nin romanlarındaki yapısal özellikler belirlendi. Romanlar, eserin ismiyle içeriği arasındaki ilişki, olay örgüsü, bakış açısı ve anlatıcı, zaman, mekân ve kişiler bağlamında tahlil edildi. Bakış açısı ve anlatıcı kısmında anlatıcının eserdeki konumu tespit edildi. Zaman bölümünde sosyal zamanın bireyler üzerindeki etkilerinin yanı sıra bireyin zamanı psikolojik olarak algısı da incelendi. Mekân bölümünde mekân, fiziksel ve olgusal boyutlarıyla ele alındı. Kişiler, psiko-sosyal davranışlarıyla değerlendirildi.Çalışmanın tematik kurgusunda özden ayrılanların kendilik değerlerinden kopuş süreçleri, bireyin zaman ve mekâna tutunma çabaları ile insani bir durum olan aşk ögeleri yozlaşma ve yabancılaşma, sosyal adaletsizlik, yalnızlık, aşk başlıkları altında çözümlendi.Anahtar Kelimeler: Mahmut Yesari, roman, yapı, tema Art works, which reflect social life and culture, have an important role in the life of societies for displaying the historic developments of societies, the effects of historical time on individual. Also artists, who are licentiate of art, the most of intellectual persons who throw a new light on era, when they live, in their works.Mahmut Yesari who are a prolific author and witness to his time with his works, is a writer of drama, story and nove. The writer, gaining the success in literary direction with his novels rather than his drama and stories, deals with social issues his works. In this study Yesari?s life and nineteen novels were analysed in terms of structure and theme.As the first in this study, in Yesar?s novels the structural characteristics were determined. The relationship between the name of the work and the content, plot, point of view and narrator, time, place and people novels were examined in the context. At the point of view and narrator was founded position of the narrator in the work. When the section of the effects on individuals, as well as social time as the individual's psychological perception of time is also analysed. Space in the space section were discussed with the physical and factual aspects. People were assessed with psycho-social behaviors.Leaving the thematic essence of the study set up values of self-detachment processes, time and place of the individual holding the items through the efforts of the humanitarian situation of the corruption of love alienation, social injustice, loneliness, and love is resolved under the headings.Key words: Mahmut Yesari, novel, structure, theme