Demokrat Parti Dönemi'nde Trabzon (1950-1960)

Abstract

Demokrat Parti'nin iktidarı boyunca Trabzon'da, sosyal, kültür, ekonomi ve siyasi alanlarda önemli değişimler yaşanmıştır. Sosyal alanda başta yerleşim yerlerinin isimleri olmak üzere, ilçe ve bucaklarda düzenlemeler yapılmış, hastaneler, sağlık merkezleri ve birçok sosyal tesis hizmete açılmıştır. 1950?60 yıllarında Trabzon'un altyapısı adeta yeniden inşa edilmiştir. Kültür alanında, eğitim çalışmaları öncelikli olarak ele alınmış ve Trabzon'un her ilçesine okul inşa edilmiştir. Demokrat Parti, Trabzon'a en büyük mirasını Karedeniz Teknik Üniversitesi'nin kuruluşunu gerçekleştirerek bırakmıştır. Bu dönemde ayrıca halk eğitim çalışmaları hızlandırılarak, yeni sinemalar açılmış ve şehre gelen birçok tiyatro ve konser topluluğu temsiller vermiştir. Trabzon Musiki ve Trabzon Liselerinden Yetişenler cemiyetlerinin çalışmaları ile düzenlenen kültürel organizasyonlar, Trabzon'un kültürel hayatına canlılık getirmiştir. Başta Demokrat Parti yanlısı ?Doğu? olmak üzere yeni gazete ve dergiler yayın hayatına girmiş, tıpkı siyaset gibi basın da iki kutba ayrılmıştır.Özellikle II. Dünya Savaşı döneminde kıtlık ve yoksullukla mücadele eden Karadeniz halkı, DP'nin ilk yıllarından itibaren bölgeye dağıtılan ucuz buğday sayesinde açlık tehdidinden kurtulmuştur. Tütün, fındık gibi ihraç ürünlerine kıymet verilmiş, Trabzon Limanı, ihracat ve ithalatta önemli bir merkez olmuştur. Hükümetin kararnameleri ile Trabzon'da çay yetiştirilmesi teşvik ve hayvancılık ıslah edilmiştir. Ulaşımda başta havaalanı olmak üzere karayolu çalışmalarına da hız verilmiştir. Yeni sanayi kuruluşları açılmıştır. Şehirdeki işyerlerinin sayısında artış olmuştur. Sosyo-ekonomik sıkıntılar giderilmeye çalışılmış ve birçok kişiye Belediye, yardım amaçlı maaş bağlamıştır. 1950 yılına kadar siyasette CHP'nin önde olduğu Trabzon'da, 1954 ve 1957 yıllarındaki genel seçimleri, DP liste halinde kazanma başarısını göstermiştir. 1950?60 yılları arasında DP ve CHP'lilerin rekabetine sahne olan Trabzon siyasetinde, Hürriyet Partisi, Millet Partisi, Cumhuriyetçi Millet ve Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi de kendilerine yer edinmeye çalışmışlardır. 1960 darbesi ile DP'nin Trabzon milletvekilleri yargılanmış ve bazıları hakkında ağır hapis cezaları verilmiştir.

Important changes in social, cultural, economic and political areas took place in Trabzon during the power of Democratic Party. In social area, names of settlements were changed and amendments in districts and sub-districts were made, in addition to these, hospitals, health centers and many social facilities were opened. In the years 1950-60, Trabzon?s infrastructure was kind of rebuilt. As for cultural area, educational studies were primarily handled and schools were built in each district of Trabzon. Democratic Party left its greatest inheritance to Trabzon by founding Karadeniz Technical University. Public education studies were accelerated, new cinemas were opened, and lots of theatre and concert groups gave performances as well during this period. Cultural events organized by Trabzon Music and Trabzon High School Graduates brightened Trabzon?s cultural life. New journals and bulletins, specially ?East? which is Democratic Party supporter, were introduced to broadcast life, and press was divided into two opposite sides as it is in the politics.Black Sea people, who suffered from famine and poverty during World War II, got off the poverty threat thanks to the cheap wheat given to the region after the first years of DP. Exported goods like tobacco and hazelnuts were valued; Trabzon Port was a significant centre of import and expert. With the government decisions, tea growing was encouraged, stockbreeding was rehabilitated. Higway works were acceleteradet in transportation airport being in the first place. New industrial enterprises were opened, The number of workplaces in the city increased. Sosyo-Economic problems were tried to be solved and the Municipality put many people on salaries with the purpose of helping. In Trabzon, where CHP was leading in politics till 1950, DP achieved to win the general elections as listed in 1954 and 1957. In Trabzon politics, which witnessed the competition of DP and CHP between the years 1950-60, Liberty Party, Nation Party, Republican Nation and Republican Peasantry Nation Party tried to gain a place for themselves. With the coup in 1960, Trabzon deputies of DP were judged and some of them were sentenced to penal servitude.