Tanzimat sonrası Osmanlı toplumunda çocuk

Abstract

"Tanzimat Sonrası Osmanlı Toplumunda Çocuk" başlıklı yüksek lisans tezi olarak yapılan bu çalışmanın amacı, 1839-1922 yılları arasında Osmanlı toplum hayatında çocuğun yerini incelemektir. Tez çalışmamız için seçilen tarih aralığı, Osmanlı Devleti'nde köklü reformların meydana geldiği, toplumda ailenin yaşayış ve birbirleri ile olan ilişkilerinde Batı'dan etkilendiği bir dönemi ifade eder. Bu tezin konusu, Osmanlı toplumunda çocuğun hayatı, eğitimi ve sosyal hayattaki yeridir. Bu doğrultuda Türk ve İslam anlayışına göre aile kurumunun temel amacı olan, insan soyunun devamını sağlayan çocuğun, Tanzimat ile başlayıp Cumhuriyet'e kadar geçirdiği değişim olgusunu ve aile kurumu içindeki yerini ortaya koyabilmektir. Osmanlı döneminde çocuk konusunu araştırırken karşılaşılan en önemli sorun kaynakların yeterli olmamasıdır. Kaynaklarda çocukların günlük yaşamları, yetişme tarzları, aile ve toplumdaki yeri konusunda bilgiler sınırlıdır. Bu sınırlılık bu alanın boş kalmasına sebep olmuş, yeterli bilgi alma açısından araştırmamızı zorlaştırmıştır. Çalışmamızla bu boşluğu biraz olsun doldurmaya gayret ettik. Araştırma yapılırken, arşiv belgeleri, dönemin dergileri ve araştırma eserler taranarak inceleme yoluna gidilmiştir. "Tanzimat Sonrası Osmanlı Toplumunda Çocuk" isimli tez çalışması, giriş kısmını takiben üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, "Osmanlı Ailesinde Çocuk" başlığı taşımakta olup burada ailenin temel taşı olan çocuğun dünyaya gelmesiyle başlayan sevinç ve isim koyma telaşı çocuğun cinsiyeti ile şekillenmektedir. Tezin ikinci bölümü olan "Osmanlı Devleti'nde Çocukların Eğitimi" kısmında çocuğun okuma yaşı geldiğinde mektebe gönderilme süreci işlenmiştir. Tezin üçüncü bölümü olan "Osmanlı Devletinde Çocuğun Sosyal Hayatı" adlı kısımda kimsesiz çocuk problemi ve Osmanlı toplumunda çocuğun sosyal hayatı konusu işlenmiştir. Osmanlı'nın son dönemlerinde iyice belirginleşen kimsesiz çocukların yaşamış olduğu sıkıntıları çözmede fakir halk ve vakıflar yetersiz kalmıştır. Bu alanda Devlet, yetimhaneler kurarak bu problemleri çözme yoluna gitmiştir. Osmanlı toplumunda çocukların nasıl giyindikleri, nelerle oynadıkları, sosyal yaşamlarını nasıl sürdürdükleri anlatılmaktadır.

The aim of this study, which is conducted as post graduate thesis on "Children in the Ottoman Society After Tanzimat" is to examine the place of a child in Ottoman society between 1838-1922. The date range chosen for our study refers to the period in which fundamental reforms took place in the Ottoman Empire, and the period of family in society which is influenced by the west in the way of living and the relationship with each other. The subject of this thesis is the life, education and social life of the children in the Ottoman society. In respect to this, the purpose of this thesis is to reveal the phenomenon of change that the child, who is the main purpose of the family and Islamic understanding and maintains the human generation, from Tanzimat to the Republic and its place in the family institution. The main problem encountered when investigating the subject of children in Ottoman period is the insufficient availability of resources. The resources have limited information on children's daily life, upbringing, their place in the family and society. This limitation caused this field to remain empty and made our research difficult to obtain sufficient information we have made an effort to fulfill this gap with our study as much as possible. During the research, archieve documents, periodicals, general research were carefully and elaborately examined. The thesis entitled "Children in the Ottoman Society After Tanzimat", consists of introduction and three chapters. The first chapter is titled "Children in the Ottoman Society" and it is explained that the joy experienced and naming rush that begins with the birth of the child who is cornerstone of the family and the gender of the child. The second chapter of the thesis is "The Education of Children in the Ottoman Empire". It is explained that the process of sending the child to school when the child reaches the school age. The third chapter of the thesis is "The Social Life of Children in the Ottoman Empire". It is explained that the problems of orphan children and social life in the Ottoman Empire. Poor people and foundations were inadequate to solve the problems of orphaned children who become more prominent in the late Ottoman period. In this area, the State sets up orphanages to solve these problems. It is explained that how children dress, what they play and how they maintain their social life in Ottoman society.