Milli Mücadele Dönemi'nde Samsun'un siyasi ve ekonomik durumu

Abstract

Milli Mücadele Dönemi'nde Samsun'un Siyasi ve Ekonomik Durumu" adındaki tezimiz Osmanlı Devleti'nin ekonomi tarihine bir ışık tutarken aynı zamanda Milli Mücadele'nin başlangıç noktasını oluşturan Samsun tarihi için bir yerel tarih araştırması niteliğindedir. Piyasa Gazetesi vasıtasıyla Dünya Savaşı'ndan henüz çıkmış olan ve yavaş yavaş işgallere uğrayan Osmanlı Devleti'nin ekonomik açıdan maruz kaldığı olumsuzluklar, ticaretin içinde bulunduğu çıkmaz, dünya savaşının ekonomiye ve özellikle ticarete olan etkilerine ve Osmanlı Devletinin bu durum karşısındaki acizliğine tanık olurken diğer taraftan Osmanlı ticareti içinde Samsun limanının edindiği yer, sahip olduğu önem ve ticari faaliyetleri hakkındaki pek çok bilgiye ulaşmaktayız. Dünya Savaşı sonrası tüm dünya devletleri gibi Osmanlı Devleti'nde döviz ve para buhranı meydana gelmiş, Osmanlı parası değer kaybetmiş, tarım ve sanayi gibi ticari faaliyetler de gerilemiş, ithalatı ve ihracatı arasında bir uçurum oluşmuştu. İthal ürünler Osmanlı piyasasını ele geçirirken, ihracat hammadde ihracı çerçevesinde kalmıştı. Bununla birlikte Türk milleti bir Milli Mücadele içine girmiş, aydın - cahil, köylü - şehirli, genç- yaşlı, herkes kendi çapında mücadelesini vermeye başlamıştı. Bu çabanın bir parçası olan Piyasa Gazetesi, Osmanlı ve Samsun tüccarını ticari faaliyetlerden, sorunlardan, gelişmelerden ve diğer piyasalardan bahsederek önlemlerini almaya sevk etmişti. Ayrıca gazetede yer verilen fiyat listesi, eşya fiyatlarındaki dalgalanmayı göz önüne koymaktaydı. Bu arada yabancı sermayelerin Osmanlı sahasında hakim olma yarışı özellikle Sovyet Rusya ile Amerika' nın Anadolu ticaretinde etkin olma çalışmaları gazetemizde göze batan bir yöndür. 1919 - 1920'li yıllarda Piyasa Gazetesi' nde genelde büyük Doğu ve Batı ülkelerine yer verilirken, 1921 - 1922' li yıllarda Karadeniz Sahili ülkeleri daha geniş yer tutmaktaydı. Bu da göstermektedir ki Samsun tüccarı, siyasi değişimlerden etkilenen yakın çevresindeki piyasalarda söz sahibi olmaya çalışmaktaydı. Bununla birlikte Osmanlı ticaretinin millileşme çabasına tanık olunmakta, ticaretin asrın gereklerine uygun tesis edilmesine uğraşıldığı anlaşılmaktaydı. Our thesis about "İn the Period of National Struggle the Political and Economical Situation of Samsun" lights the economical history of the Ottoman Empire and at the same time for Samsun History is the begining date in the Independence War is consist of local history research. By the "Piyasa Newspaper", the Ottoman state was just came out from the First World War slowly and slowly Ottoman Empire was occupied place and place and economical troubles of the Ottoman Empire, impossibilities of the commerce, effects of First World War to the economy and especially to the commerce and incapacities of the Ottoman State in this situation and on the other side the place of Samsun Port in Ottoman commerce and its importance and about commercial activities we have several informations. After the First World War like all the other world states Ottoman State had the trouble of money and foreign currency. Ottoman money lost the value. Commercial activities like agriculture and industry retrogressed, became a precipice between its import and export, the import products took the market of Ottoman. Export was only about raw materials, inspite of this Turkish people entered in a national struggle, educated - uneducated, villager- townsman, young - old, every body according to his effort had began to give his struggle, its a part of this struggle Piyasa Newspaper, talking about commercial activities, the problems, developments and other markets drew the Ottoman and Samsun marchants to take precautions. On the other side the newspaper considered price list, and waving on the objects, prices. İn this period foreign capitals to dominate the Ottoman field especially Russia with Amerika are effected on the Anatolian Commerce. İn the years 1919-1920 the Piyasa Newspaper in generally gave the place to Eastern and Western Countries but in the years 1921-1922 Blacksea coast countries took more place in the newspaper. This situation was showing that Samsun marchant trying to be influenced political changing. İn this situation we saw the nationalization in Ottoman commerce and it was. trying to realize the necessities of the century in every field of the commerce.