Trabzon ilinin ve Şebinkarahisar ilçesinin doğal radyoaktivite düzeylerinin belirlenmesi ve yıllık etkin doz eşdeğerleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Trabzon ili ve Şebinkarahisar (Giresun) ilçesinden toplanan toprak ve kaya örneklerinde doğal (238U, 232Th ve 40K) ve yapay (137Cs) radyoaktivite konsantrasyonlarını belirlemek, soğurulan doz oranını ve yıllık etkin doz eşdeğerini hesaplamak ve radyolojik tehlikeleri belirlemektir. Çalışma bölgelerinde karasal ve kozmik radyonüklitlerden gelen havadaki gama radyasyonunun detaylı ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca, ev içi radon seviyelerinin mevsimsel değişimi belirlenmiştir.Trabzon ve Şebinkarahisar'ın toprak örneklerinde 238U, 232Th, 40K ve 137Cs'nin ortalama aktivite konsantrasyonları sırasıyla, 42,51 ? 1,48 Bq/kg, 35,47 ? 1,88 Bq/kg, 437,89 ? 10,96 Bq/kg ve 21,29 ? 0,99 Bq/kg ve 129,82 ? 2,10 Bq/kg, 123,96 ? 3,99 Bq/kg, 914,27 ? 18,44 Bq/kg ve 26,37 ? 0,70 Bq/kg olarak bulunmuştur. Şebinkarahisar kaya örneklerinde 238U, 232Th ve 40K'nın ortalama aktivite konsantrasyonları sırasıyla, 110,95 ? 1,94 Bq/kg, 109,69 ? 4,20 Bq/kg ve 828,65 ? 13,94 Bq/kg olarak belirlenmiştir.Çalışma bölgelerinde nükleer iz dedektörleri (CR-39) kullanılarak ev içi radon gazı araştırması yürütülmüştür. Trabzon ve Şebinkarahisar'da yıllık ortalama ev içi radon konsantrasyonları sırasıyla, 112,60 Bq/m3 ve 158,09 Bq/m3 olarak bulunmuştur.Bu çalışmada bina içi ve bina dışı soğurulan gama doz ölçümleri yapılmıştır. Her bir noktada, ölçümler yerden 1 m yükseklikten alınmıştır. Trabzon için ortalama ev dışı ve ev içi gama doz değerleri sırasıyla, 58,94 nGy/s ve 324,76 nGy/s olarak belirlenmiştir ve ayrıca Şebinkarahisar için ortalama dış gama dozu değeri 205,25 nGy/s olarak bulunmuştur. The objective of this study is to determine natural (238U, 232Th and 40K) and artificial (137Cs) radioactivity concentrations in soil and rock samples collected from surroundings Trabzon province and Şebinkarahisar county of Giresun, to calculate the absorbed dose rates and the annual effective dose equivalents and to assess the radiological hazards. The gamma radiation coming from terrestrial and cosmic radionuclides detailed measurements in air were performed in the studied areas. In addition, the seasonal variation of the indoor radon levels were determined.The average activity concentrations of 238U, 232Th, 40K and 137Cs in soil samples of Trabzon and Şebinkarahisar were found to be 42.51 ? 1.48 Bq/kg, 35.47 ? 1.88 Bq/kg, 437.89 ? 10.96 Bq/kg and 21.29 ? 0.99 Bq/kg and 129.82 ? 2.10 Bq/kg, 123.96 ? 3.99 Bq/kg, 914.27 ? 18.44 Bq/kg and 26.37 ? 0.70 Bq/kg, respectively. The average activity concentrations of 238U, 232Th and 40K in rock samples of Şebinkarahisar were determined to be 110.95 ? 1.94 Bq/kg, 109.69 ? 4.20 Bq/kg and 828.65 ? 13.94 Bq/kg, respectively.The indoor radon (222Rn) survey was performed in study areas, using nuclear track detector (CR-39). The annual average indoor radon concentrations in Trabzon and Şebinkarahisar were found to be 112.60 Bq/m3 and 158.09 Bq/m3, respectively.In the study areas, the indoor and outdoor absorbed gamma dose measurements were performed. At each spot, a reading was taken at 1 m above ground level. The average outdoor and indoor gamma dose values were ascertained to be 58.94 nGy/h and 324.76 nGy/h for Trabzon and also, the average outdoor gamma dose value was found to be 205.25 nGy/h for Şebinkarahisar.