Orman yangınlarının orman amenajman planlarına entegrasyonu

Abstract

Bu çalışmada, orman yangınlarının orman amenajmanı planlamalarına entegrasyonunun kavramsal çerçevesi çizilerek, kızılçam ormanlarının planlanması ve yönetiminde bu sürecin nasıl gerçekleştirilebileceği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Orman yangınlarına stratejik ve taktiksel seviyede planlamalarda yer verilmesine imkan sağlayan entegre bir planlama yaklaşımı bu sürecin en önemli bölümüdür. Bu amaçla, yanıcı madde özelliklerini dikkate alan bir yanıcı madde modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen yanıcı madde modeli, meşcerelerin yangın potansiyel sınıfları ve yangın potansiyeli değerlerinin belirlenmesi ve simülasyon süresince izlenmesinde kullanılmıştır. Yangın potansiyel sınıfları ve bu sınıflardaki parça özelliklerinden, rüzgar hızı ve yönüne bağlı olarak, yangın büyüklüğü ve şeklinin belirlenmesi aşamasında da yararlanılmıştır. Yangın büyüklüğü, yangın sıklığı ve yangın döngüsü parametreleri kullanılarak, yangınların ekolojisi ve etkilerinin dikkate alındığı bir yaş sınıfları dağılımı ortaya konulmuştur. Planların hazırlanması aşamasında doğal yangın rejiminin dikte ettiği bu yaş sınıfları yapısı dikkate alınmıştır. Bununla birlikte, meşcerelerin yangın potansiyeli değeri ve arazi koşullarına göre bakım çalışmalarına yön veren bir yöntem de geliştirilmiş ve ETÇAP yaklaşımına entegrasyonu gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak, hedeflenen yaş sınıfları yapısının, yangın ve ormancılık faaliyetleri etkileşimi neticesinde, önemli bir oranda gerçekleştirildiği görülmüştür. Yaş sınıfları dağılımında görülen farklılık ve sapmaların, büyük oranda gerçekleşen geniş ölçekli yangınlardan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Farklı idare süresi değerleri dikkate alındığında, minimum kesim yaşının aşağı çekilmesinin, toplam yanan alan miktarı ve ortalama yangın büyüklüğü üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir. Özellikle, yangın döngüsüne uyumlu bir idare süresinin belirlenmesinin, sürdürülebilir bir orman amenajman planı ve bu planın gerçekleştirimi üzerinde oldukça önemli olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.