Özet:
Bu çalışmada konum, iklim ve toprak etmenlerinin Doğu Karadeniz Bölümü' nün denize bakan yamaçları üzerinde yayılış gösteren doğu ladininin (Picea orientalis (L.) Link.) verimliliği üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla Kantarcı tarafından sınırları belirlenen üç yetişme ortamı bölgesinden (Canik-Giresun Dağları, Trabzon Dağları ve Rize-Kaçkar Dağları) toplam 162 adet örnek alan alınmıştır. Her örnek alanda konumsal öğelerden enlem-boylam, yükselti, eğim, bakı, yamaç konumu ile meşcere özelliklerinden yaş ve üst boy belirlenmiş ve bonitet endeks değerleri hesaplanmıştır. Ayrıca her örnek alanda bir adet toprak çukuru açılarak derinlik kademelerine göre (0-15, 15-30, 30-50, 50-80 ve >80cm) toprak örnekleri alınmıştır. Alınan toprak örnekleri üzerinde bazı fiziksel ve kimyasal analizler yapılmıştır. Meşcere verimliliği ile yetişme ortamı etmenleri arasındaki ilişki basit korelasyon, hangi etmenlerin verimlilik üzerinde etkili olduğu ve etki derecesi ise çoklu doğrusal regresyon ve regresyon ağacı teknikleri kullanılarak belirlenmiş ve her yetişme ortamı bölgesi ve çalışma alanının tümü için dörder adet çoklu regresyon ve regresyon ağacı modeli oluşturulmuştur. Bu modellerin bonitet endeksindeki değişimi açıklama payları bölgelere göre değişmekle birlikte en düşük %10,5 en yüksek %49,6 olarak bulunurken bu oranlar regresyon ağacı tekniğinde en düşük %30 ve en yüksek %70 olarak saptanmıştır. Yetişme ortamı bölgelerinde BE'yi etkileyen en önemli faktörler enlem-boylam, yükselti, sıcaklık, yağış, GET, toprak derinliği, değişebilir katyonlar (Na+, K+, Mg++, Ca++) olmuştur.
