Kırsal kesimdeki nüfus hareketlerinin orman varlığı üzerine etkilerinin araştırılması (Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü örneği)

Abstract

Türkiye'de özellikle 1980'li yıllardan itibaren kırsal alanlardan kentlere, yurt genelinde de sanayi bölgelerine ve büyük kentlere doğru göçler yaşanmaktadır. Göç veren coğrafyalardan birisi de Doğu Karadeniz Bölgesi (DKB)'dir. Bu araştırma DKB.'den yaşanan göçün nedenleri, göç eğiliminin durumu ve göç sonucu orman varlığında meydana gelen değişimi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma, Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü sınırları içinde bulunan 85 orman köyünde 850 orman köylüsüyle ve bölgeden göç etmiş büyük kentlerde yaşayan hane reisleriyle yüz yüze anket çalışması yapılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler SPSS paket programında yer alan istatistiksel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, son 30 yıl içinde orman köylerinden %55 seviyesinde dışa göç yaşanmış olup köylerde kalan hane reislerinin %83,6'sı artık göç etmeyi düşünmemektedir. Göçe nedeni olarak %98,5 ile geçinememe (yoksulluk, fakirlik) ilk sırada yer almaktadır. Bireyin yaşının genç olması, bekar olması, eğitim düzeyinin yüksek olması, köyde sahip olduğu arazi varlığının az olması ile aileden göç eden bireylerin bulunması gibi özelliklerin göç eğilimini tetiklediği görülmüştür. Orman köylerinden dışarıya yaşanan göçle, bir taraftan doğal kaynakların atıl kalmasına neden olunurken diğer taraftan orman varlığının son 20 yılda %9 seviyelerinde artışına da etkili olduğu belirlenmiştir. Sürecin devam edeceği ve ormanlaşmanın daha da artacağı düşünülmektedir. Ayrıca çalışma sonucunda, göçmen hane reislerinin göç sonrası ekonomik durumlarının köylerde yaşayan hane reislerine göre daha iyi olduğu ve mevcut koşullarda köye geri dönme eğilimlerinin çok düşük seviyede (%0,9) kaldığı belirlenmiştir. Bölgede orman köylerinin kalkınmasına yönelik ORKÖY vb. kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan çalışmalar yetersiz kalmaktadır. Orman köylerinde bir miktar genç nüfusun tutulabilmesi için gelir getirici yeni kaynaklar yaratılmalıdır. Bunun için, ormancılık etkinliklerinde daha fazla iş olanakları yaratılması, ormanların korunmasında daha aktif görevler verilmesi düşünülebilir. Ayrıca, bölgede doğal olarak yetişen odun dışı ürünlerin toplanması ve pazarlanması, kültüre alınması konularında da gelir sağlayıcı çalışmalar yapılabilir.