Istranca meşesi (Quercus hartwissiana Stev.)'nin doku kültürü teknikleri ile üretilmesi

Abstract

Mikro üretim teknikleri, seçilen orman ağacı genotiplerinin kitlesel üretiminde son derece önemlidir. Bu çalışmada Istranca meşesi (Que reus hartwissiana)' nin koltuk altı tomurcuk kültürü ile çoğaltılması amaçlanmıştır. Eksplantlar GD ve WPM temel besin ortamlarında 10 hafta boyunca sürgün çoğalması oluşuncaya kadar kültüre alınmıştır. Çalışma sonunda en iyi besin ortamının sürgün sayısı, nod sayısı ve sürgün uzunluğu bakımından GD ortamı olduğu ortaya konulmuştur. Her ortama farklı dozlarda BA uygulanması sonunda, en iyi BA dozunun büyüme ortamı için 1 mg/1 ve sürgün çoğaltma ortamı için 0,2 mg/1 olduğu bulunmuştur. Farklı 7 genotipe ait eksplantlar 0,2 mg/1 BA ilaveli GD ortamında kültüre alınmıştır. Genotiplere bağlı olarak sürgün ve nod sayılarında farklılık bulunmamasına karşılık sürgün uzunluklarında farklılıklar gözlenmiştir. Eksplant kaynağının sürgün oluşumu ve çoğalmasına etkileri farklıdır. En düşük sürgün çoğalması sürgün uç tomurcuklarından alınan eksplantlarda gözlenmiştir. Buna karşılık koltuk altı tomurcuklarının sürgün sayısı, nod sayısı ve sürgün uzunluğu bakımından daha etkili olduğu ortaya konmuştur. Köklendirme için iki ayrı deney uygulanmıştır. İlk deneyde sürgünlerin dip kısımları 0.5 - 1 mg/1 IBA konsantrasyonuna 2-6 dakika batırıldıktan sonra 1/3 yoğunluktaki GD ortamına alınmışlardır. Denemeler sonunda köklenme oranı %13 olarak bulunmuştur. İkinci köklendirme denemesinde sürgünler 25 mg/1 IBA eklenmiş ortamında 48 saat ve 24 saat tutularak daha sonra % 1 aktif karbon içeren hormonsuz ortama alınarak kök gelişimleri gözlenmiştir. Denemeler sonucunda 48 saat IBA muameleli ortamda %100, 24 saat muameleli ortamda ise % 80 basan sağlanmıştır.