Titrek kavak (Populus tremula L. )ve Kafkas ıhlamuru (Tilia rubra DC.)'nun doku kültürü teknikleri ile üretilmesi

Abstract

Titrek Kavak (Populus tremula L.) ve Kafkas Ihlamuru (Tilia rubra DC)' nun Doku Kültürü Teknikleri İle Üretilmesi Bu çalışmada titrek kavakta; farklı sakkaroz, BAP, BAP + IBA, kinetin, kinetin + IBA doz ve kombinasyonlarının sürgün oluşumundaki etkileri araştırılmıştır. Bunun için, vejetasyon dönemi dışında alınan tomurcuk eksplantları MS ve WPM adlı besin ortamlarında kültüre alınmışlardır Denemeler sonucunda BAP'tn WPM ortamında özellikle de 0.2 mg/l BAP dozunun; sürgün uzunluğu, sürgün sayısı ve sürgünlerdeki nod sayısı bakımından diğer dozlara (0.5, 1.0 ve 2.0 mg/l) göre daha etkili olduğu ortaya konmuştur. BAP + IBA, kinetin, kinetin + IBA doz ve kombinasyonlarında sürgün oluşumu görülmemiştir. MS ortamında tüm dozlarda sürgün oluşumuna yönelik bir gelişme olmamıştır. Bundan sonraki aşamada, değişik yaşlı 6 ortete ait tomurcuk eksplantları 0.2 ve 0.5 mg/l BAP'ın eklendiği WPM ortamlarında kültüre alınmışlardır. Ortete bağlı olarak sürgün sayısı, sürgün uzunluğu ve nod sayılarında farklılıkların olduğu belirlenmiştir. 0.2 mg/l BAP dozu 0.5 mg/l BAP dozuna göre daha etkili bulunmuştur. Elde edilen sürgünlerin köklendirilmesi için in vitro ve in vivo'da olmak üzere iki farklı yöntem denenmiştir. İn vivo'da köklendirmede bir toprak karışımı kullanılmış ve in vitro'da köklenmeye göre daha başarılı olunmuştur. Mikroçeliklerde % 100 köklenme ve yaşama sağlanmıştır. Kafkas ıhlamurunda; farklı sakkaroz, BAP ve IBA dozlarının embriyo gelişimi ve fidecik oluşturmadaki etkileri, ayrıca farklı zamanlarda toplanan tohumların embriyolarının sakkarozlu ortamdaki gelişimi araştırılmıştır. Denemeler sonucunda, gerek MS ve gerekse WPM ortamlarında sakkaroz (10, 20, 30 ve 40 g/l) tek başına eklendiğinde, embriyolar fidecik oluşturmuştur. En etkili sakkaroz dozunun 30 g/l olduğu belirlenmiştir. BAP (0.1 ve 0.2 mg/l) ve IBA (0.1 ve 0.2 mg/l) eklenen ortamlarda embriyolar fidecik oluşturmamıştır. IBA eklenen ortamlarda embriyolar yeşil kalmış, BAP eklenen ortamlarda embriyolar kahverengileşmiştir. Farklı zamanlarda toplanan tohumların embriyolarının 30 g/l sakkaroz eklenen ortamlardaki gelişmeleri farklı olmuştur. Tam olgunlaşmadan toplanan tohumların -embriyoları fidecik oluşturmamıştır. Olgun haldeki tohumların embriyolarında ise fidecik oluşumu mümkün olmuştur.