Özet:
Bu yüksek lisans tezinde yeni periferal tetra sübstitüe metalli ftalosiyanin bileşiklerinin sentezi ve karakterizasyonu, kompleks bileşimlerinin ve kompleks kararlılık sabitlerinin belirlenmesi ve Sudan (II) boyasının florimetrik tayininde kullanımlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle 4-Metil-N-(3-morfolinopropil)benzensülfonamid bileşiği (3) sentezlendi. Daha sonra metalli ftalosiyanin bileşiklerinin sentezi için gerekli olan N-(3,4-disiyanofenil)-4-metil-N-(3morfolinopropil)benzensülfonamid bileşiği (5), 4-Metil-N-(3-morfolinopropil)benzensülfonamid (3) ile 4-nitroftalonitril (4) ve susuz K2CO3 bileşiklerinin kuru asetonitrilli ortamdaki reaksiyonundan elde edilmiştir. Yeni Cu (II) (6), Co (II) (7), Mn(III)Cl (8) ve Ni (II) (9) ftalosiyanin bileşikleri, ftalonitril bileşiği (5), pentan-l-ol ve DBU varlığında ilgili susuz metal tuzlarının siklotetramerizasyon reaksiyonu ile elde edildi. Sentezlenen yeni bileşiklerin yapıları LC-TOF/MS, UV-vis, Fourier Infrared, 1H-NMR, 13C-NMR ve MALDI-TOF spektral verileriyle karakterize edildi. Bu çalışmada ayrıca, baharatlarda kırmızı rengi artırmak için kullanılan yasaklanmış bir azo-boya olan Sudan (II)'nin basit ve ekonomik tespiti ve belirlenmesi için daha ucuz ve daha hızlı spektroflorimetrik yöntemlerle tespit için yeni metalli ftalosiyanin (6-9) bileşiklerinin kullanılabileceği önerilmektedir. Ayrıca, önerilen yöntemin hassasiyeti, 0.1 mg/L'lik bir konsantrasyonda boya miktarını belirlemek için bile yeterince iyidir.
