Özet:
Dünya ticaretinin gelişmesiyle doğru orantılı olarak gemi sayısı ve tonajları artmıştır. Artan gemi sayıları gemi trafiğinin yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Seyir emniyeti, teknolojik gelişmelerle ile birlikte açık deniz alanlarında daha emniyetli hale gelmiştir. Fakat liman, rıhtım ve boğaz gibi kısıtlı seyir alanlarında yükün, geminin ve çevrenin güvenliğini sağlamak oldukça zorlaşmıştır. Bu sorunu ortadan kaldırmak için gemi kaptanları o bölgeye hâkim denizcilerden yardım almışlardır. Oluşan talepler öncelikle kılavuz kaptanları ve kılavuzluk mesleğini ortaya çıkarmıştır. Gelişen limanlar, büyüyen gemiler ve yoğunlaşan gemi trafiği ise kılavuzluk teşkilatlarını ve kılavuzluk hizmetlerinin ortaya çıkmasını ve gelişmesini sağlamıştır. Osmanlı Devleti'nde denizcilik tarihinde kılavuzlukla ilgili ilk düzenleme 1804 yılında Denizcilik Kanununun çıkarılması ile yapılmıştır. Yapılan bu akademik çalışmayla yasal olarak 210 yıllık tarihe sahip olan kılavuzluk ve kılavuz kaptanlık profili ortaya konulmak istenmiştir. Çalışmada yer alan tüm sonuçlar, ve bulgular anket ve röportaj çalışmalarına bağlı olarak yapılmıştır Çalışmaya 20 si Türk Boğazlarında olmak üzere toplam 60 kılavuz kaptan katılmıştır. Elde edilen bulgular SPSS 16.00 programında frekans ve ki-kare analizi (χ2) yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, Türkiye'de kılavuzluk teşkilat ve kılavuz kaptan yönetmeliği bakımından yasal eksikliklerin olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular diğer ülkelerdeki kılavuzluk teşkilatlarıyla karşılaştırılarak konu ile ilgili tavsiyelerde bulunulmuştur. Bu çalışma kılavuz kaptanların görüşlerine dayanılarak Türkiye'deki kılavuzluk hizmetlerinin daha iyi standartlara sahip olması için yapılmış örnek bir çalışmadır.
