Kurumsal raporlama türü olarak entegre raporlamada tanımlanan sermaye öğelerinin değer yaratma süreci ile ilişkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Entegre raporlama, işletmelerin finansal ve finansal olmayan bilgilerinin birbiriyle bağlantılı olarak sunulabilmesini sağlamaktadır. Entegre raporlama aracılığıyla değer yaratma süreci bilgi kullanıcılarına doğru bir biçimde aktarılabilmektedir. Söz konusu sürecin bilgi kullanıcılarına aktarılmasında sermaye öğelerinden faydalanılmaktadır. Sermaye öğelerinin sunumunda ise nitel ve nicel anahtar performans göstergeleri kullanılmaktadır. Entegre raporlamada belirlenen anahtar performans göstergeleri değer yaratma sürecinin tam, eksiksiz ve doğru bir şekilde açıklanabilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda ele alınan bu Çalışma'nın amacı Uluslararası Entegre Raporlama Çerçevesi'ndeki sermaye öğelerinin, hem nitel hem de nicel anahtar performans göstergelerini ortaya koyarak değer yaratma süreciyle olan ilişkisini belirlemektir. Araştırma kapsamında Borsa İstanbul (BIST) Sürdürülebilirlik Endeksi'nde yer alan finans sektörü dışındaki işletmelerin 2010-2019 yılları arasında yayımladıkları raporlar incelenmiştir. Sermaye öğelerinin nitel olarak belirlenmesinde, işletmeler tarafından entelektüel, insan, sosyal ve ilişkisel, doğal sermaye bağlamında yapılan açıklamalar dikkate alınmıştır. Nicel olarak belirlenmesinde ise tüm sermaye öğeleri için yapılan harcamalar temel alınmıştır. Diğer taraftan işletme değerlerinin belirlenmesinde değer temelli (Ekonomik Katma Değer, Piyasa Katma Değeri), piyasa temelli (Tobin Q, Piyasa Değeri/Defter Değeri, Artık Değer) ve muhasebe temelli (Özkaynak Karlılığı, Aktif Karlılığı, Ekonomik Performans, Finansal Performans, Toplam Katma Değer/Toplam Hasılat) ölçümler kullanılmıştır. İlgili sermaye öğelerinin işletme değeriyle ilişkisi ise panel regresyon modelleri aracılığıyla test edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda nitel olarak ölçülen Entelektüel, İnsan, Sosyal ve İlişkisel ile Doğal Sermaye Açıklamalarından oluşan sermaye öğelerinin işletmelerin değeriyle pozitif yönlü bir ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan işletmelerin değeriyle nicel olarak ölçülen sermaye öğelerinden Entelektüel Katma Değer Katsayısı, İnsan Sermayesi Harcamaları, Sosyal ve İlişkisel Sermaye Harcamaları arasında pozitif, Doğal Sermaye Harcamaları ile negatif bir ilişki bulunmuştur. Bununla beraber işletmelerin değeriyle üretilmiş sermaye olarak dikkate alınan maddi duran varlık oranı ve finansal sermaye olarak dikkate alınan finansman giderleri arasında negatif, finansal sermaye olarak dikkate alınan kar payları ile pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir.

Integrated reporting ensures that financial and non-financial information of companies can be presented in connection with each other. Through integrated reporting, the value creation process can be accurately conveyed to information users. In this process, capital items are used to transfer to information users. Qualitative and quantitative key performance indicators are used in the presentation of capital items. Key performance indicators determined in integrated reporting play an important role in explaining the value creation process fully, completely and accurately. In this context, the purpose of this Study is to determine the relationship between capital items in the International Integrated Reporting Framework and the value creation process by revealing both qualitative and quantitative key performance indicators. Within the scope of the research, the reports published between 2010-2019 by companies outside the financial sector included in the Borsa Istanbul (BIST) Sustainability Index were examined. In the qualitative determination of capital items, explanations made by companies in the context of intellectual, human, social and relational, natural capital were taken into account. In its quantitative determination, the expenditures made for all capital items are taken as the basis. On the other hand, in determining business values, value-based (Economic Value Added, Market Value Added), market-based (Tobin Q, Market Value/Book Value, Residual Value) and accounting-based (Return on Equity, Return on Assets, Economic Performance, Financial Performance, Total Added Value/Total Revenue) measurements are used. The relationship of the relevant capital items with the company value was tested through panel regression models. As a result of the analyzes, it has been determined that the capital items consisting of Intellectual, Human, Social and Relational and Natural Capital Disclosures measured qualitatively have a positive relationship with the value of the companies. On the other hand, a positive relationship was found between Intellectual Value Added Coefficient, Human Capital Expenditures, Social and Relational Capital Expenditures, which are the capital items measured quantitatively by the value of the companies, and a negative relationship with Natural Capital Expenditures. On the other hand, a negative relationship was found between the value of companies and the ratio of tangible assets, which is considered as produced capital, and financing expenses, that is considered as financial capital, and a positive relationship with profit shares, which is also considered as financial capital.