Katılım bankalarını tercih eden bireysel ve kurumsal müşterilerin davranışsal yönlerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Türkiye örneği

Abstract

Katılım bankaları, faizsizlik prensibi yönüyle diğer bankalardan ayrılmaktadır. Çalışmada katılım bankalarını tercih eden bireysel ve kurumsal (ticari) müşterilerin bu bankaları tercih etmedeki benzer ve farklı davranışsal yönlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma Türkiye İstatistik Kurumu tarafından belirlenen Türkiye geneli 12 bölge düzeyini kapsamaktadır. Katılım bankası müşterilerinin davranışsal yönlerini etkileyebilecek 9 ana faktör ve 33 alt faktör ile bir ölçüm modeli oluşturulmuştur. Bu model, elde edilen verilerin normal dağılım göstermesinden dolayı maksimum olabilirlik hesaplama tekniği doğrultusunda ölçüm modelinin toplanan veriler ile uyumlu olup olmadığı ikinci düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi yöntemiyle test edilmiştir. Veri toplama aracı olarak bireysel ve kurumsal müşteri kategorisi için ana ölçeği aynı olan anket formu kullanılmış olup, toplam 440 bireysel ve 393 kurumsal (ticari) katılım bankası müşterisine ulaşılmıştır. Analizden daha doğru sonuçlar elde etmek için müşteriler ile yüz yüze görüşülerek anket formu müşterilere doldurtulmuştur. Analizden elde edilen bulgularda, katılım bankalarını tercih eden bireysel müşterilerin davranışları üzerinde tutum, sosyal etki, dini hassasiyet, yardımseverlik, güven ve farkındalık faktörleri ile katılım bankalarının toplum üzerindeki imaj ve itibarının, kurumsal müşterilere göre daha fazla pozitif yönde etkili olduğu istatistiksel olarak saptanmıştır. Kurumsal müşterilerin ise bankacılık işlemlerinde davranışsal olarak memnuniyet, doğruluk ve özellikle maliyet ile ilgili konularda daha hassas oldukları tespit edilmiştir. Buna ilave olarak televizyon, gazete, radyo gibi geleneksel medya araçları ile twitter, facebook, instagram gibi sosyal medya araçlarındaki katılım bankalarına yönelik verilen reklamlardan etkilenmediği ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, uyum göstergelerine göre bireysel ve kurumsal müşteriler için oluşturulan ölçüm modelleri Doğrulayıcı Faktör Analizi ile doğrulanmıştır.

Participation banks are seperated from other banks due to the banking activities the principle of interest-free. It is aimed to identify similar and different behavioral aspects of retail and corporate (commercial) customers who prefer participation banks in choosing these banks. In this study covers 12 regional levels throughout Turkey determined by Turkish Statistical Institute. A measurement model has been established with 9 main factors and 33 sub-factors that can affect behavioral aspects of participation bank customers. This model has been tested by second level Confirmatory Factor Analysis to determine whether measurement model is compatible with collected data in line with maximum likelihood calculation technique due to normal distribution of the obtained data. As a data collection tool, a survey form with the same main scale has been used for retail and corporate customer categories and a total of 440 retail and 393 corporate participation bank customers have been reached. In order to obtain more accurate results from the analysis, customers are interviewed face-to-face and filled out the questionnaire. In the findings obtained from the analysis, it has been statistically determined that attitudes, social impact, religious sensitivity, benevolence, trust and awareness factors on behavior of retail customers who prefer participation banks and the image and reputation of participation banks on society are more positive than corporate customers. On the other hand, corporate customers are found to be more sensitive to behavioural satisfaction, accuracy and especially cost-related issues in banking transactions. In addition, it has been revealed that it is not affected by advertisements for participation banks in traditional media tools such as television, newspaper, radio and social media tools such as twitter, facebook and instagram. As a result, measurement models created for individual and corporate clients based on compliance indicators have been verified by Confirmatory Factor Analysis.