Türkiye`deki süpermarketlerin coğrafik dağılımını belirleyen faktörler: Ekonometrik bir uygulama

Abstract

Çalışma "Türkiye'deki Süpermarkeüerin Coğrafik Dağılımını Belirleyen Faktörler Ekonometrik Bir Uygulama" başlığını taşımakta olup, bu coğrafik dağılımı belirleyen demografik ve sosyo-ekonoraik makro faktörlerden hangüerinin en etkili olduğunu ekonometrik yönden ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, çalışmada 6 büyük supermarket ancirinin 1999 ve 2000 yılı sayılan 49 ilin Ticaret ve Sanavi Odalarından: kişi basma düşen gelir, sanayi ve ticaret sektörünün ayrı ayrı gayrisafi yurt içindeki payları, nüjusjffîgunluğu, nüfus ve okur-yazarlık oranı ile ilgili istatistiki veriler Devlet İstatistik Enstitusû'nden elde edilmiştir. Regresyon denklemi hem bireysel olarak her bir supermarket hem de ayırım gözetilmeksizin tüm süpermarketler için. tahmin edilmiştir. Regresyon denklemini tahmin etmek için, En Küçük Kareler tahmincisi kullanılarak Doğrusal Regresyon ve Stepwise; En Yüksek Olabilirlik tahmincisi kullanılarak ise, Logh ve Probit modelleri kullanılmıştır. Bireysel olarak her bir supermarket için elde edilen sonuçlara göre; Cuma süpermarketinin, coğrafik dağılımında nüfus yoğunluğu daha fâzla olan illeri tercih etliği; Beğendik süpermarketinin, ticaret sektörü daha çok gelişmiş olan illeri tercih ettiği; Migros süpermarketinin, kişi basma düşen gelirin daha fazla, nüfus yoğunluğunun daha düşük, nüfusun daha fazla, üniversitelerin yer aldığı ve ticaret sektörünün daha çok gelişmiş olduğu illeri tercih ettiği; YİMPAŞ süpermarketinin, sanayi düzeyi çok gelişmiş olan illeri tercih ettiği; TANSAŞ, süpermarketinin kişi basma düşen gelirin daha düşük ve nüfus yoğunluğu daha fazla olan illeri tercih ettiği sonuçlarına varılmıştır. Ayırım gözetilmeden, tüm (toplam) süpermarketler için elde edilen sonuçlara göre ise; süpermarketler coğrafik olarak ticaret sektörü daha çok gelişmiş olan, üniversitelerin yer aldığı illeri tercih ettikleri sonucuna varılmıştır.

This study titled "Factors Determining The Geographical Distribution of Supermarkets in Turkey: An Econometric Application", aims at finding which demographic and socio economic macro factors are most effective on determining this geographical distribution. For this purpose, number of branches of 6 supermarket chains in 49 cities for 1999 and 2000 was obtained from the commercial and Industrial Unions; and statistical information such as income per person, share of industrial and commercial sectors in the Gross National Product, population density, population and literacy rates were obtained from State Institude of Statistics. The regression eqution was estimated for each individual supermarket and for all supermarkets as a whole as well. In order to estimate the regression equation, using Ordinary Least Squares estimator Linear Regression and Stepwise models were utilized and using Maksimum Likelihood Predictor, Logit and Probit models were utilized. According to the results found for each individual supermarket; Gima supermarket prefers densitiy populated cities in its geographical distribution; Beğendik supermarket perfers commercially developed cities; Migros supermarket prefers cities with higher income per person, less population density, more population, a university campus, a developed industrial sector; YÎMPAŞ supermarket prefers cities with a very high industrial level; TANSAŞ supermarket prefers cities with less income per person and with: a higher population density. According to the results obtained as a whole; supermarkets were found to prefer geographically, the cities with a developed industrial sector, where universities are located.