Özet:
Bu çalışmada, "2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu" kapsamında korunan alanlarda imar hakkı aktarımının uygulanabilirliğini araştırmak amaçlanmıştır. Mevzuat, yargı kararları ve akademik çalışmalar ışığında imar hakkı ve bu hak üzerindeki kısıtlık durumlarını tanımlamaya yönelik örnek uygulamalar incelenmiştir. Mevzuattan kaynaklanan ya da mekansal planlar ile belirlenen yapılaşma veya geliştirme hakkı olan imar hakkı, kazanılmış hak ve meşru beklenti durumları üzerinden değerlendirilmiştir. Kısıtlılık kanuni kısıtlılık, yargı kısıtlılığı ve idari kısıtlılık kaynaklı oluşmaktadır. İdareler (yetkili kurum ve kuruluşlar) tarafından mevzuatın öngördüğü ölçüde takdir yetkisi kullanılarak imar-yapılaşma hakları tanımlanmaktadır. Kültür varlıklarına yönelik koruma alanlarının belirlenmesi imar hakkı kısıtlılığı doğuracak önemli bir husustur. Koruma Bölge Kurulları tarafından sit alanlarında koruma amaçlı imar planları ile tescilli taşınmaz kültür varlıklarının koruma alanlarında yeni yapılanma projeleri ile imar hakkı kısıtlılığı doğuracak kararlar alındığı tespit edilmiştir. Kısıtlanmış imar haklarının İHA programı ile yapılaşmaya açık aktarım alanlarına aktarılması kültürel mirası koruyacak ve mülkiyet hakkı ihlallerini ortadan kaldıracak yenilikçi ve ekonomik bir çözüm olacaktır. Ayrıca imar planlarının hayata geçirilmesi için kullanılan mevcut uygulama araçlarıyla birlikte alternatif olarak İHA uygulama aracının kullanılabileceği değerlendirilmektedir.
