Hayvanat bahçesi sergi alanlarındaki genişlik etkisinin arttırılmasına yönelik algısal yanılsamalara dayalı bir tasarım yaklaşımı

Abstract

Günümüzde doğal kaynakların ve doğal alanların plansız, dikkatsizce kullanımı ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır. Bu nedenle insanlara doğa koruma bilincinin verilmesi ve hayvanları tanımalarının sağlanması için hayvanat bahçelerinin kurulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Ancak hayvanat bahçelerinin insanlara koruma bilinci verebilmesi için nitelikli çevreler olarak tasarlanmaları gereklidir yani sergi mekânları ziyaretçilerde doğadaki gibi ?geniş ve sınırsız? bir etki uyandırmalıdır. Fakat kent dokusu içinde yeterli yeşil alan bulunmaması ve çok geniş alanlarda sergilenen hayvanların görünürlüğünün en aza inmesi nedeniyle doğadaki genişlik ve sınırsızlık etkisinin sergi alanlarına taşınamaması bu tez çalışmasında bir sorun olarak belirlenmiştir. Bu sorunun çözüm yolu olabilecek, görsel niteliği, beğeni düzeyi yüksek ve insanlar tarafından doğanın bir parçası gibi algılanabilecek sergi alanları oluşturabilmek için algısal yanılsamalara dayalı bir tasarım yaklaşımı geliştirmek hedeflenmiştir. Geliştirilecek yaklaşımın tasarımcılar tarafından kullanılır olmasını amaçlayan tez çalışması iki aşamadan oluşmaktadır:Birinci aşamada, literatürden araştırılarak bir araya getirilen objektif ve sübjektif yanılsamalardan oluşan ?algısal yanılsamalar?, organizasyon ilkelerine dönüştürüldü ve tanımlanan bu organizasyon ilkelerinin, Bursa hayvanat bahçesinde ne oranda yer aldığı belirlenmiştir.İkinci aşamada ise oluşturulan tasarım yaklaşımı uyarınca bir sergi alanındaki genişlik ve derinlik özelliklerini güçlendirmek için mekânsal algıyı etkileyen elemanların algısal yanılsamalara dayalı organizasyon ilkeleri ile nasıl bir araya getirilebileceğini ortaya koyabilmek için sergi alanı modelleri oluşturuldu. Bu modellerden ve mevcut sergi alanlarının analizinden elde edilen sonuçlar ile Bursa hayvanat bahçesindeki sergi alanları için senaryolar hazırlanarak, ortaya koyulan tasarım yaklaşımının ziyaretçilerde oluşturduğu algısal etki sorgulanmıştır.