Özet:
İbreli bitki türleriyle ilgili günümüze kadar yapılan çalışmalarda, bitkinin daha çok botanik, tohum, fidanlık, ağaçlandırma, genetik ve silvikültürel özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada bitkinin morfolojik yapısı üzerinde budama yöntemleriyle oluşabilecek değişimler araştırılmıştır. Bitkisel peyzaj elemanları arasında yer alan Picea orientalis (Doğu Ladini), Pinus sylvestris (Sarıçam), Pinus pinea (Fıstıkçamı), Juniperus excelsa (Boylu Ardıç) bitki türleri üzerinde çalışma yürütülmüştür. Bu türler üzerine uygulanan dört farklı budama yönteminin, bitkilerin gelişimleri üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Bitkilerin formunu oluşturan dal/sürgün uzunluğu, dallanma açısı, dal sayısı, bitki boyu, tepe tacı, gövde kalınlığı, dalsız gövde boyu ve tomurcuk sayısı özelliklerine göre tespitler yapılmıştır. Form gelişimleri ve rejenerasyon yeteneklerinin belirlenmesi, toplam 80 örnek bitki üzerinde iki farklı zamanda ölçümler yapılarak bitkilerin geometrik yapısına ilişkin bilgiler elde edilmiştir. Çalışma sonucunda, budama uygulamalarının Fıstıkçamı ve Boylu Ardıç türlerinin form gelişimleri üzerinde daha etkili olduğu belirlenmiştir. Sarıçam bitki türüne form vermek amaçlı yapılan budamalarda çok daha dikkat edilmeli, Sarıçama uygulanan budama işlemleri minimum düzeyde yapılmalıdır. Doğu Ladinide budama uygulamalarına cevap vermiştir ancak Fıstıkçamı ve Boylu Ardıç kadar etkili olmamıştır. Bu araştırmaya göre Fıstıkçamı, Boylu Ardıç, Doğu Ladini ve Sarıçam bitkilerin de uygun budamalarla peyzaj düzenleme alanlarında şekilli formlarıyla da kullanılabileceği önerilmiştir.
