Doğu ladini ormanlarında Dendroctonus micans (Kugelann)'ın populasyon dinamiğine etki eden etmenler ve Ips typographus (Linnaeus) ile diğer kabuk böceği türleri (Coleoptera, Scolytidae)'nin populasyon düzeyleri ve etkileşimleri

Abstract

Ladin ormanlarında zarar yapan başta Dendroctonus micans ve Ips typographus(Coleoptera: Scolytidae) ile diğer Kabuk böceklerinin konukçu istilası, biyolojik dağılım veyoğunlukları ile dağılımsal etkileşimleri ve üreme karakteristikleri 120 deneme alanındatoplam 3010 ağaç üzerinde değerlendirilmiştir.D. micans, ladinlerin birikimli olarak %32,3'üne ve yaralı ağaçların %84,4'üne zarar vermiştir. Böceğin etkinliği %88 oranında ağaç gövdelerinin ilk birkaç metrelik kısmındayoğunlaşmış ve her dört giriş deliğinden biri başarısız olmuştur. Haziran-Ekim aylarında buböceğin tüm gelişim basamakları eş zamanlı olarak görülmüştür.Rhizophagus grandis (Gyllenhal), D. micans galeri sistemlerinin %14,9'unu istilaetmiştir ve bulunduğu galerilerde etkinliği %76'dır. Bulunduğu deneme alanlarında etkinliği%17 ve tüm alanda %5 olmuştur. Ağaçkakanların, D. micans üzerindeki aktüel etkinliğioyukladığı ağaçlarda ortalama %55,1, deneme alanlarında %31,7 ve tüm alanda %1,4'tür.Ağaçkakanların, geçmiş yıllara ait etkinliği %4,6 ve birikimli etkinliği ise %6'dır. R.grandis ve ağaçkakanların birlikte bulundukları alanlardaki ortak etkinliği %48,7'dir.I. typographus, Artvin ormanlarında değerlendirilen ladin ağaçlarının %30,5'ine zararvermiştir. Kesilen 23 ağaçta ortalama 18.739 böceğin gelişebileceği hesaplanmıştır.Araştırma alanında I. typographus'un ''kitle üremesi'' düzeyinde olduğu ağaçlarda, ağaçbaşına 34.306, ?önemli populasyon?a sahip ağaçlarda 21.686 ve ''normal populasyon''a sahip ağaçlarda 8920 böceğin gelişeceği hesaplanmıştır. Aynı generasyona ait birey sayısıhektarda bir milyon dolayındadır.I. typographus'un ortalama anayol uzunluğu 5,2 cm ve anayollardaki yeni döl miktarıortalama 13,3'tür. Pityokteines spinidens'in ortalama anayol uzunluğu 3,6 cm ve yeni dölmiktarı ortalama 9,4'tür. Cryphalus abietis'in yeni döl miktarı ortalama 6,7'dir. Tomicuspiniperda ve T. minor'ün ortalama anayol uzunluğu 3,8 ve 5,1 cm'dir. Yeni döl sayılarıortalama 7'dir.