Özet:
Bu çalışmada her türlü zorlu iklim koşullarına adaptasyon sağlayarak günümüze ulaşan, anıt Porsuk (Taxus baccata L.)'un ex-situ koruma yöntemlerinden çelikle çoğaltım olanakları incelenmiştir. Böylece genetik rezerv değeri taşıyan anıt ağaçların genetik kaynakları koruma yöntemlerinden çelikle üretim yöntemiyle zamana bağlı kalınmadan daha hızlı, seri ve aynı anda aynı özelliğe sahip birçok bitki üretilmesi hedeflenmiştir. Araştırma alanı olarak Zonguldak Ereğli Orman İşletme Müdürlüğü sınırlarındaki Gümeli tabiat anıtı içerisinde bulunan Porsuk meşceresi seçilmiştir. Çalışmada köklendirme ortamı olarak perlit kullanılmıştır. Porsuk'un çelikle üretiminde Zonguldak Gümeli yöresinden Nisan ve Ağustos ayları olmak üzere iki farklı dönemde alınan sert ve yumuşak çelikler, Indolbütrik Asit'in %0.1, %0.3 ve % 0.5'lik dozlarıyla muamele edilerek sera koşullarında uygun şartlarda köklenmeye alınmıştır. Ayrıca kontrol gurubu oluşturulmuştur. Uygulanan bu dozların kök oluşumunu hızlandırıcı, kök sayısı ve kalitesini artırıcı özellikler üzerine etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Zamanın ve farklı dozlarda kullanılan IBA'nın köklenme yüzdesi, kök uzunluğu ve kök sayısı üzerinde anlamlı bir etkisi ortaya çıkmamıştır. Bununla birlikte Nisan ayında dikilen sert çeliklerde en iyi köklenme %0.1'lik IBA dozu uygulamasıyla %18 olarak bulunmuştur. Biyoçeşitlilik için önemli bir kaynak değeri oluşturan türlerin bulunduğu yaşam alanlarını ve ender genotiplerinide temsil ederek aynı zamanda biyogenetik rezerv değeri taşıyan anıt ağaçlar koruma altına alınmalıdır. Taşıdıkları değerler ve ender olmalarından dolayı anıt ağaçlar düzeyinde yapılacak genetik kaynakları koruma yöntemi çalışmaları bir an önce artırılmalıdır.
