Pistacia lentiscus L. (sakız ağacı)'da ağaç çapı, boyu ve üretim döneminin sakız verimine etkisi

Abstract

İnsanlar zaman zaman şifayı doğada aramış ve yüzyıllardır edindikleri deneyimler neticesinde tıbbi bitkilerin kullanımına hiç ara vermemişlerdir. Özellikle sentetik ve kimyasal içerikli ilaçların, yan etkilerinin ortaya çıkışı tıbbi bitki kullanımını artırmıştır. Tıbbi bitkiler baharat, ilaç sanayi, meşrubat, parfüm, sabun, şekerleme, kozmetik, diş macunu, çiklet, şifalı ve dinlendirici çay imalatı, esans, aroma, vb. gibi birçok alanda kullanılmaktadır. İnsanların tıbbi bitkilere bu denli yönelişi, dünyada büyük bir pazar yaratmıştır. Bazı ülkeler tıbbi bitkilerin ticaretinden hiçte azımsanmayacak gelirler elde etmektedirler.Hazırlanan bun tez çalışmasında, araştırma alanı olarak seçilen Muğla ili, Milas ilçesi, Ören Beldesinde Pistacia lentiscus L. (Sakız Ağacı)'da ağaç çapı, boyu ve üretim döneminin sakız verimine etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla tam alan ölçümü yapılarak sahada sakız elde edilen 60 adet sakız ağacında 13 Temmuz 2006 ile 28 Ağustos 2006 tarihleri arasında 3 farklı dönemde sakız elde edilmiştir. Toplam sakız miktarı ile ağaç çapı arasında, istatistiksel anlamda % 44 oranında negatif bir ilişki olduğu, toplam sakız miktarı- ağaç boyu arasında yapılan istatistiksel analizde ise % 48 oranında negatif bir ilişki yani sakız ağacının çapı ve boyu arttıkça sakız verimi de düştüğü anlaşılmıştır. Dönemler arasındaki sakız veriminin istatistiksel analizde, üç dönem arasında fark bulunmuştur. Verim birinci dönemden üçüncü döneme doğru azalmaktadır. Dünya da birçok kullanım alanına sahip olan sakız ağacının ülkemizde hak ettiği değeri bulması için ekonomik değerinin yörede bulunan halka aktarılarak, bitki üzerindeki baskı ortadan kaldırılıp, uygun planlama ve üretim yöntemleriyle yöredeki sakız varlığı tespit edilerek, sürekliliğini sağlayacak tedbirler alınmalıdır.