Özet:
Gönüllü kuruluş olan kooperatiflerin geçmişinin ilkel topluluklara kadar uzandığı, hatta bu toplulukların bir anlamda kooperatif olduğu yolunda görüşler ileri sürülmektedir. Kooperatif kavramı kısaca, birlikte iş görmek anlamına gelmektedir. Ayrıca ülke kaynaklarının akılcı bir şekilde kullanılması ve genel ekonomi bakımından yararlı kuruluşlar olması ise bilinen diğer özellikleridir.19. yüzyılın ortalarında Rochdale denemesiyle tüketim kooperatifçiliği biçiminde İngiltere'de başlayan kooperatifçilik hareketi, aynı devirde, üretim kooperatifçiliği olarak Fransa'da ve kredi kooperatifçiliği olarak Almanya'da görülmüştür. Türkiye'de kooperatifçiliğin başlangıcı ise Osmanlı İmparatorluğu dönemine kadar uzanmakla beraber asıl gelişimini Cumhuriyet döneminde göstermiştir. İlk olarak 1923'de ?İstihsal, Alım ve Satım Kooperatifleri Nizamnamesi?nin yürürlüğe konması ile başlayan Cumhuriyet sonrası dönem, 2000 yılında Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri hakkında Kanunun çıkarılması ile yeni bir yapılanma sürecine girmiştir. Tarımsal Kalkınma Kooperatiflerinin (TKK) incelenmesi amacıyla çalışmada yöntem olarak SWOT Analizi kullanılmıştır. Bu kapsamda araştırma alanı olan Maçka ilçesinde faaliyet gösteren 11 TKK yöneticileri ve üyeleri ile birlikte kısa zaman aralıklı iki oturum düzenlenmiş ve eylem dizileri oluşturulmuştur. Maçka TKK için 9 adet güçlü yön tespit edilmiş olup en güçlü yön vergi avantajı, 11 adet zayıf yönden etkinlik derecesi en yüksek olan iş çeşitliliğinin az olması, 7 adet fırsat değişkeninden en etkili fırsat yeni yapılabilecek düzenlemelerle bölgede turizme yönelik faaliyetlerin artması ve desteklenmesi, 7 adet tespit edilmiş tehdit içinden en etkilisi gelişme ve kalkınma yönünde inancın ve güvenin kalmaması olarak belirlenmiştir. Gelecekte, kırsal kalkınma planlarımızda önemli bir araç olarak görülen kooperatiflerin sorunlarının giderilmesi için yapılan çalışmalarda yeni ve etkin yöntemlerin kullanılması ve arttırılarak devam edilmesi gerekmektedir.
