Özet:
Ağaçların çap artımları ağaç ve meşcere özelliklerine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu özelliklerin en önemlileri ağaç türü, yaşı, çapı, boyu, komşu ağaçların uzaklığı ve boyutları ile meşcere yaşı, sıklığı ve yetişme ortamı verim gücüdür. Bir ağacın çap artımım etkileyen tüm faktörlerin ölçülmesi ve nıodellenmesi çok zor olduğunda», bu konuda yapılan çalışmalarda genellikle etkisi incelenmek istenmeyen özellikler sabit Bu çalışmada, Torul ve Artvin Orman İşletme Müdürlüğü sınırlan içinde yer alan Doğu Karadeniz Göknarı (Âhies tmrdmanniana {Steven) Spach. subsp tmrdmmmkma) - Doğu Ladini (Picea orientalis Link) karışık meşcerelerinden alınan 1000 - 2000 m2 büyüklüğündeki dört örnek alandan ekle edilen verilere bağlı olarak, uşaklığa bağlı ve uzaklıktan bağımsız toplam 12 adet yarışma endeksi ile ağaçların çap artımları arasındaki istatistiksel ilişkiler incelenmiştir. Ayrıca ağaç boyu, tepe uzunluğu, tepe çapı, tepe alam, tepe hacmi, yıllık çap artımı, çift kabuk kalınlığı ile yaş ve göğüs çapı arasındaki ilişkiler de araştırılmıştır. Elde edilen bulgular bilinen genel büyüme yasaları ile uyumludur. Test edilen yarışma endeksleri ile çap artanları arasındaki bağıntıya ilişkin regresyon denkleminin açıklayıcılık katsayıları ( R2 ) % 50 - 65 arasında değişmektedir. Uzaklığa bağlı yarışma endeksleri, uzaklıktan bağımsız yarışma endekslerine göre çap artımı ile daha yüksek ilişki göstermiştir. Yarışma endeksleri ile göğüs çapının birlikte açıklayıcı değişken olarak kullanılması ilişkinin gücünü artırmıştır. Ağaçların çap artımı boy, çift kabuk kalınlığı ve çeşitli tepe boyutları ile hem yaş hem de göğüs çapı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler elde edilmesine karşın, göğüs çapının yaşa göre etkisi daha güçlüdür. Gerek meşcere yapılan ve gerekse meşcere elemanları arasındaki ilişkiler örnek alanların alındığı meşcerelerde belirgin farklılık göstermekle birlikte, genel olarak değişik yaşlı meşcere özelliğini yansıtmaktadır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar, gelecekte Doğu Karadeniz Göknarı - Doğu Ladini karışık meşcereleri için düzenlenecek büyüme modelleri için temel altlıklar oluşturabilir.
