Özet:
Günümüzde kamu ya da özel tüm işletmelerde, gelecekteki faaliyetlerin planlanması ve kıt kaynakların etkin bir şekilde kullanımı açısından, işletmecilik faaliyetleri sonucunda elde edilen başarının belirlenmesine duyulan gereksinim gün geçtikçe artmaktadır. Bir kamu kuruluşu olan Devlet Orman İşletmelerinde basan belirlenmesi konusunda, üretim süresinin uzunluğu, doğaya açık işletmecilik vb. özelliklerden dolayı bir takım zorluklar söz konusu olmasına rağmen, orman işletmelerinin işlevlerini yerine getirebilmeleri ve sürekliliklerini sağlayabilmeleri için ekonomik basanlarının belirlenmesi gerekmektedir. Devlet Orman İşletmelerinde ekonomik başarının belirlenmesinin amaçlandığı bu çalışmada, biri hizmet yönü ağırlıkta olan Artvin Devlet Orman İşletmesi, diğeri de üretim yönü ağırlıkta olan Ardanuç Devlet Orman İşletmesi ele alınarak, 1991-1995 yıllarını kapsayan S yıllık dönemde ilgili işletmelerin ekonomik başarılan karşılaştırmalı olarak incelenmiştir Öncelikle, her iki işletme için de Orman Genel Müdürlüğü'nden gönderilen tarife bedellerinin yanında işletme verileri esas alınarak gerçeğe yakın tarife bedelleri hesaplanmıştır. Her iki tarife bedeline göre işletmelerin ağaç serveti ve arazi değerleri belirlenmiştir. Daha sonra gerçeğe yalan tarife bedeline göre hesaplanan ağaç serveti ve arazi değerlerinden hareketle, mutlak ve nispi ekonomik basan ölçümü yöntemleriyle işletmelerin ekonomik başarılan hesaplanmıştır. Buna göre; 1991-1995 yıllarını içine alan 5 yıllık dönem boyunca mutlak ekonomik sonuçlar, her İki işletmede negatif değerler olarak gerçekleşmiş, yani her iki işletme bu dönemde başarılı olmuşlardır (Ardanuç Devlet Orman İşletmesi 1994 yılı hariç). Nispi ekonomik sonuçlar ise, Artvin ve Ardanuç Devlet Orman İşletmeleri'nde sırası ile; Yudeich Pressler gösterge oranı % 6 - % 41, Kraft'a göre faiz oranı % 58 - % 61 ve Presslerin gösterge oranına göre faiz oranı ise % 7 - % 29 şeklinde gerçekleşmiştir. Araştırma sonucunda; mutlak ekonomik sonuçlar her zaman güvenilir olmadığı için, cari faiz yüzdesine göre hesaplanan nispi oranlar topluca değerlendirildiğinde, bir merkez işletmesi olan Artvin DOİ'nin, bir üretim işletmesi olan Ardanuç DOİ'den ekonomik yönden daha başarısız olduğu, dolayısıyla sermayesinin büyük bir kısmım oluşturan arazi ve ağaç servetini ekonomik olarak çalıştıramadığı ortaya çıkmıştır.
