Özet:
Bu tez çalışmasında, 15 ay süre ile doğal ortamda (Uzungöl yaylası, Sürmene Sahil Kesimi ve Hıdırnebi Yaylası) ve 360 saat süre ile laboratuvar ortamında uygulanan yapay dış ortam koşulları testinin ahşap malzeme üzerine etkileri araştırılmıştır. Tez kapsamında, 8 farklı koruma işlemi (kimyasal işlem, ısıl işlem, üst yüzey işlemi, kimyasal işlem + üst yüzey işlemi ve ısıl işlem + üst yüzey işlemi) uygulanan doğu kayını (Fagus orientalis L.), sarıçam (Pinus sylvestris L.) ve doğu ladini (Picea orientalis L.) örnekleri dış ortam testine tabi tutulmuştur. Koruma işleminde geleneksel ısıl işlem metodu, yeni nesil emprenye maddesi olarak mikronize bakır kuat (MCQ) ve yeni nesil üst yüzey maddesi olarak ise ultraviyole ışını (UV) absorbe edici içeren akrilik reçine (UVA-akrilik) kullanılmıştır. Doğal ve yapay dış ortam testlerine maruz kalan koruma işlemi uygulanmış ve uygulanmamış ahşap örnek yüzeyde oluşan renk ve pürüzlülük değerlerindeki değişiklikler, kimyasal değişiklikler, görsel-makroskobik değişiklikler ve mekanik direnç değişiklikleri incelenerek karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak; doğu kayını ve sarıçam odunlarında MCQ ile emprenye edildikten sonra yüzeye UV absorbe edici içeren akrilik reçine, doğu ladini odununda ise ısıl işlem sonrası yüzeye UV absorbe edici içeren akrilik reçine koruyucu uygulanması dış ortam koşullarında odun örneklerinin görsel, fiziksel, kimyasal ve mekanik olarak dayanım performanslarını arttırmıştır. Dış ortam koşullarında, zor emprenye edilen bir tür olan doğu ladini odununda üst yüzey uygulamaksızın en iyi korumayı sağlayan ısıl işlem, doğu kayını ve sarıçam odunlarında ise MCQ ile emprenye işlemi olmaktadır. Böylece, Doğu Karadeniz Bölgesinde yaygın olarak yetişen doğu kayını, sarıçam ve doğu ladini odun türlerinin ahşap yayla evinde kullanılması durumunda, en iyi koruma sağlayan bazı maddeler ve yöntemler belirlenmiştir. Ayrıca Sürmene sahil kesiminde dış ortam koşulları testine maruz kalan örneklerin yüzeyinden ölçülen yüzey renk ve pürüzlülük değişkenlerindeki ve liflere paralel basınç direnci değişim değerleri kullanılarak istatistik analiz yöntemi ile Sürmene pilot bölgesi için yapay bozunma benzetim tekniği değişkenleri belirlenmiştir.
