Özet:
`Modernleşme' ve `çağdaşlaşma' ilkeleri üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nde, tüm ülke genelinde kökten bir yenilenme hareketi planlanmıştır. Bu yeniden yapılanma sürecinde yaşanan tüm değişimlerin, toplumsal gelişimlerin mimariye de yansımaları olmuştur. Merkez ve merkeze yakın kentlerde bu gelişmeler yakından takip edilirken taşrada kentlerin modernleşme ve çağdaşlaşma kavramları uzantısında yeniden nasıl inşa edildiği incelenmemiştir. Bu çalışma ile söz konusu sürece ilişkin, bu eksikliğin giderilmesi amaçlanmış ve Doğu Karadeniz Bölümü (DKB) için bir kaynak oluşturulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde; çalışmanın amacına değinilmekte ve sorunun belirlenmesine yönelik açıklamalar yapılarak Cumhuriyet öncesi ve sonrası modernite, sorgulanmaktadır. Modernleşme doğrultusundaki sosyo-kültürel-ekonomik gelişmelerin merkez ve taşra uzantıları anlatılarak, bu ayrımın ortaya koyulması sağlanmaktadır. Aynı bölümde; modernleşmenin taşra ve merkezde mimariye yansımaları anlatılmaktadır.İkinci bölümde; çalışmanın metadolojisi ve pilot bölge seçimi yapılarak, hangi yapıların çalışmaya dâhil edileceğine yönelik ölçütlere yer verilmektedir. Üçüncü bölümde ikinci bölümde belirlenen ölçütlere göre çalışma kapsamına alınan yapıların her biri için oluşturulan kimlik kartları ile tanıtımları yapılmaktadır. Ayrıca çalışma kapsamındaki illerde seçilen yapıların sayısal değerlemeleri yapılarak illere göre dağılımları belirlenmektedir. Çalışmanın son bölümünde; Tespit ve belgeleme sonucunda elde edilen bilgilere ve konuya ilişkin literatüre dayanılarak bölgenin mimari yapılanma süreci yorumlanmıştır.
