Mimarlığın propaganda aracı olarak kullanımı: La Turquıe Kemalıste Dergisi örneği

Abstract

Mimarlık pratiği, tarih boyunca iktidarların meşruiyetini sağlamada kullandığı bilgi alanlarının başında gelmektedir. İktidarlar tarafından sağlanan meşruiyetin propagandası yine mimarlık yoluyla yapılmıştır. Bu ilişki sayesinde modern dünyanın propaganda yöntemlerinden birine dönüşen ideolojik mimarlık, çalışmanın "Propaganda Kavramının Ortaya Çıkışı ve Tanımı" başlıklı bölümünde değinilen tanımlamalara göre şekillenmiştir. Mimarlık, batı dünyasında olduğu gibi Türkiye coğrafyasında da bir propaganda aracı olarak kullanılmıştır. Özellikle cumhuriyetin ilk yıllarında üretilen mimarlık, iktidarın ülkeye dair ideallerinin mekâna dönüşmüş hali niteliğindedir. Söz konusu dönemde ülkenin batıya modernleşme bağlamında tanıtımı için propaganda aracı olarak kullanılan araç La Turquie Kemaliste Dergisi'dir. Çalışmanın ana amacı ilgili derginin cumhuriyetin modern yüzünün tanıtımını yaparken mimarlığı propaganda aracı olarak nasıl kullandığını sorgulamaktır. Tarihteki örneklerden yola çıkarak mimarlığın propaganda bağlamında incelendiği çalışmada erken dönem Türkiye Cumhuriyeti iktidarının özellikle Ankara kenti üzerinden bir modernleşme propagandasını mimarlık aracılığıyla nasıl yaptığı araştırılmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde propaganda kavramının kuramsal alt yapısı ve kavramın sanat ve mimarlık gibi disiplinlerle ilişkisi tartışılmıştır. İkinci bölümde La Turquie Kemaliste Dergisi'nin tüm sayıları taranmış; propaganda ve mimarlık ilişkisi erken cumhuriyet Türkiye'si mimarlığı bağlamında incelenmiştir. Dönem iktidarının batıyı ikna ve kendini modernlik bağlamında kanıtlama kaygısı, La Turquie Kemaliste Dergisi özelinde kendine en kullanışlı propaganda aracı olarak mimarlığı seçmiştir.