Trabzon ili tarihi Hasan Paşa (Askeri) Hamamı restorasyon önerisi

Abstract

Tarihi çevrenin korunması ve sürdürülmesi, kültürün sürekliliğini sağlamakla birlikte toplumun mimari, teknik ve estetik olgunluğunun da göstergesi olarak kabul edilmektedir. Tarihi çevre içerisinde yer alan hamam yapıları yıkanma kültürüne hizmet etmekte aynı zamanda özel şemaları ve yapım teknikleri sayesinde kültür varlığı olarak kabul görmektedir. Çağımızın değişen yaşam tarzı ve hızı, yıkanma kültürünü de etkilemekte ve değiştirmektedir. Bu kültüre hizmet eden hamam yapıları zamanla eski işlevini ve önemini kaybederek yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Terk edilen ya da uygun olmayan amaçlar doğrultusunda kullanılan hamam yapıları tarihi çevrenin niteliksizleşmesine neden olmaktadır. Yıkanma kültürünün geleceğe aktarılmasında önem teşkil eden hamam yapıları kültürel miras olarak tüm boyutlarıyla kavranmış ve benimsenmiş durumda değildir. Hamam yapılarının sahip olduğu nitelikleri öne çıkararak günümüz koşullarına adapte edilmesine ve yıkanma kültürünün gelecek nesillere aktarılmasına katkıda bulunma amacıyla ortaya konan bu çalışma, Trabzon İli, İnönü Mahallesinde yer alan Hasan Paşa (Askeri) Hamamı ile sınırlandırılmıştır. Çalışma; kavramların tespit edilmesi, belirlenen örnek üzerinden incelenmesi ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır. Çalışma kapsamında birinci bölümde, çalışmanın amacı ve yöntemi, hamam yapılarının tanımı, tarihsel gelişimi ve mimari özellikleri kronolojik düzeyde ele alınarak incelenmiştir. Koruma sürecinden bahsedilerek, korumanın alt başlığı olarak değinilen yeniden kullanım hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, çalışma alanı olarak seçilen Hasan Paşa (Askeri) Hamamının analitik belgelemesi yapılarak, rölöve çalışması tamamlanmıştır. Yapıda görülen hasar türleri ve nedenleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde restitüsyon çalışmalarına altık oluşturması amacıyla tipolojik analojiye başvurulmuştur. Hamam hakkında yapılan literatür taraması ve tipolojik analojiden alınan veriler doğrultusunda dönemsel restitüsyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Hamam yapısının içinde bulunduğu durumun iyileştirilmesi ve çalışır hale getirilmesi için restorasyon kararları alınmıştır. Tüm bu çalışmalar değerlendirilerek sonuçlandırılmıştır. Çalışma hamam yapılarının değerinin anlaşılması ve yıkanma kültürünün gelecek nesillere aktarılmasında sürdürülebilirlik sağlaması açısında rol model teşkil etmeyi hedeflemektedir.