Özet:
Bu yüksek lisans tezinde, eski Yozgat evleri örneği üzerinde durularak; bu evlerin mekansal örgütlenmesini etkileyen faktörlerin incelenmesi, kültürün tanımlanması ayrıcalıklı yönlerinin irdelenmesi, kültürel değer ve normların fiziksel çevreye yansımalarının saptanması, kültürdeki mevcut etkinlikler, davranışlar ve davranış konumlarının geleneksel kültürel kodlar çerçevesinde incelenmesi bu faktörler hala geçerliliğini koruyorsa gelecekte tasarlanması düşünülen konutlarda bu değer ve normların fiziksel karşılıkları ve çözümlerinin aranması bu tezin konusunu oluşturmaktadır. Ancak, bu amaçlarla yola çıkan benzeri tezlerden farklı olarak gramer incelemesi ve anlamlandırma yerine bu amaca farklı bir yolla ulaşılmak istenmektedir. Ülkelerin başat tarihleri arşivlerde saklanmış belgeler üzerinden yapılır. Yaşayan konutlar kendileri belgedir ama yorum siyah-beyaz çizimler ve fotoğraflar üzerinden yapıldığı sürece anlam düzleminde çok şeyin atlanmış olabileceği açıktır. Tam da bu nedenle bu tez sözlü tarih yöntemini esas almıştır. Kayda geçmemiş, duyulmamış sesler üzerinden yeniden bir tarihsel okuma olma özelliği taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın birinci bölümü olan giriş bölümünde; çalışmanın konu alanı ve kapsamı tanımlanmış, kültür mekan ilişkisi, Yozgat'ın tarihçesi ve eski Yozgat evlerinin araştırılmasında öncellikle kullanılan sözlü tarih yöntemi, yararları ve yönteme karşı yapılan eleştirilere yer verilmiş, ikinci bölümde; konak sahipleriyle yapılan röpörtajlar değerlendirilmiş, rölöve taslaklarından restitüsyonların çıkarılması yoluyla mekan sentaksı ve diğer fiziksel öğeler tespit edilerek konut etkinliklerinin konumları, davranışın ortaya konma biçimleri, sözel tarihle birlikte anlamlandırma süreci içinde ele alınarak üçüncü bölümde açıklanmıştır. Dördüncü bölümde, tez kapsamı içindeki konunun özü tartışılmış, beşinci bölümde bulgular yönünde ortaya çıkan sonuçlar açıklanmış ve bu çalışma doğrultusunda yapılacak yeni çalışmalar için öneriler geliştirilmiştir.
