Özet:
Modern öncesi dönemlerden günümüze kadar insanın fikirleri, en belirgin şekilde, inanç yapıları aracılığıyla somut plana taşınmıştır. Mimarideki biçimsel kurgu, döneminin kültürel, ekonomik, politik söylemlerine bağlı olarak gelişen, baskın düşünce yapısı tarafından belirlenir. Zamanın sürekliliği içinde birbirine eklemlenerek oluşan bu kurgu, biçimsel açıdan, mimari mekanı tanımlayıcı bir semboller sistemi olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte, aynı kurgu, algısal olarak, mimari mekanı tanımlayıcı varlıksal bir takım kodlar halinde ifade bulur. Varlık kodları, insana mekan ile ilgili hatırlatmalar sunan ve beklentilerin oluşmasını sağlayan soyut yapısı ile, varlık mekan kavramı içinde tanımlanabilir. Mimari mekanın esnek-değişebilir yapışma karşılık varlık mekanın sabit- sürekli bir yapıya sahip olduğu ön görülmektedir. Buna göre tez kapsamında kilise yapılarının esnek-değişebilir mimari kurgusu içinde yer alan bu sabit-sürekli varlıksal kodların izleri sürülecektir. Bu amaçla çalışma; Genel Bilgiler, Yapılan Çalışmalar, Bulgular ve İrdeleme, Sonuçlar ve Öneriler olmak üzere dört ana başlık altında toplanmıştır. Genel Bilgiler bölümünde, din kavramı ve tanımlamaları ile dinsel yapılar üzerinde durulmuştur. Yapılan Çalışmalar bölümünde, kilise yapılarının sahip oldukları ön görülen varlık mekansal bir değerlendirme için analiz formu oluşturulmuştur. Daha sonra, modern öncesi ve modern/sonrası dönemleri örnekleyen 31 adet yapı bu analiz formu uyarınca incelenmiştir. Bulgular ve İrdeleme bölümünde, incelenen yapıların varlık mekan ve mimari mekan özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise, ortaya çıkan yeni biçimsel kabullerin, kilise yapılarının varlıksal mekan kodlarını barındırmalarıyla ilişkili olduğu sonucuna varılmıştır.
