Özet:
Orman gülü bitkisi Karadeniz Bölgesi'nde yetişen çalı tipinde bir bitki olup Rhododendron ponticum (mor çiçekli, komar çiçeği), Rhododendron luteum (sarı çiçekli, zifin çiçeği) türleri ile bölgeye endemiktir. Her iki bitkiden nektar ve polen alan bal arısının ürettiği bal, içerisinde bulunan grayanotoksin (GTX) bileşiklerinden dolayı zehirlidir ve halk arasında damar genişletici özelliğinden dolayı tansiyon düşürücü olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada GTX içeren orman gülü balının N-ω-nitro L-arginin metil ester (L-NAME) ile indüklenmiş sıçanlarda anti-hipertansif etkinliğinin aydınlatılması amaçlandı. Karadeniz Bölgesi'nde farklı bölgelerden toplanan orman gülü çiçeklerinde (R. ponticum ve R. luteum) ve deli balda GTX-III miktarları LC-MS/MS ile belirlendi. Yüksek miktarda GTX-III içeren çiçek ve bal numuneleri 2 çalışma grubunda test edildi. L-NAME (40 mg/kg/30 gün) ile hipertansiyon oluşturulan Spraque Dawley dişi sıçanlara gavaj ile orman gülü çiçek özütü (155,80 mg/kg/15 gün) ve orman gülü balı (12,50 mg/kg/15 gün) verilerek tansiyonları tail-craft yöntemi ile takip edildi. Bulgular kontrol grubu olarak kullanılan kapril (20 mg/kg/15gün) grubu ile karşılaştırıldı. Deney gruplarının serum biyokimyasal parametreleri glukoz, aspartat aminotransferaz, alkalen fosfataz, laktat dehidrogenaz, kreatin kinaz ve kan üre analizleri yapıldı. Hipertansiyondan hasar gören kalp, karaciğer ve böbrek dokularında nitrik oksit (NO) ve Glutatyon (GSH) değerleri ölçüldü. Özet olarak, deli balın ve orman gülü çiçek ekstresinin preklinik olarak anti-hipertansif etkiye sahip olduğu ilk kez deneysel olarak tespit edildi.
