Yedigöl köyü (İspir/Erzurum) ve çevresi kaya düşme tehlikesinin 2-3 boyutlu modellerle analizi

Abstract

Bu çalışma kapsamında Erzurum ili İspir ilçesi Yedigöller köyünün Kuzey yamacında bulunan köy için tehlike arz eden kayaların olası hareketi sonucu oluşacak olumsuz etkileri ortadan kaldırmak için arazi ve laboratuvar çalışmaları yapılmış, yapılan bu çalışmalardan elde edilen veriler kullanılarak önleme ve koruma yöntemleri önerilmiştir. Koruma yapılarının özellikleri, boyutları ve performansı RocFall ve RocPro3D yazılımı kullanılarak 2 ve 3 boyutlu analizlerle tespit edilmiştir. Analizlerde hareket etmesi olası blokların bariyere/hendeğe çarpma hızı, enerjisi ve çarpma yükseklikleri tespit edilmiştir. Çalışma alanı litolojiye, kökene ve jeoteknik özelliklere dayanan sınıflama sistemleri kullanılarak 3 ayrı jeoteknik bölgeye ayrılmış ve bu bölgeler ayrı ayrı çalışılmıştır. Çalışma kapsamında her bölge için koruma ve önleme yöntemleri ile bütünleşik bir ıslah yapılması önerilmiştir. Birinci ve üçüncü bölgedeki kaya ıslah çalışmaları için yamaç diplerine yakalama hendekleri, vadi içlerine çelik bariyerler, büyük blokların kimyasal kırıcılar ile kırılması, üçüncü bölgede kırılmayacak kadar büyüklükte blokların ise çelik ağ ile sarılması Önerilmiştir. İkinci bölge için ise yamaç dipleri boyunca çelik bariyer konulması önerilmiştir. Koruma yapılarının özellikleri ve performansı 2 ve 3 boyutlu analizlerle tespit edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda üst kotta 1.5 m, alt kotta 0.5 m derinliğinde ve 2.00 metre uzunluğunda kazılacak hendeklerin üst kotlardan yuvarlanması muhtemel 500 kg'lık blokları tuttuğu tespit edilmiştir. Çelik bariyerler birinci bölge için 14 ton ikinci bölge için 10 tonluk blokları tutacak şekilde tasarlanmıştır. Bariyerlere çarpacak blokların hız ve enerjileri 14 tonluk blok için maksimum 16 m/sn hızla, 2500 kJ enerji ile 10 tonluk blok için maksimum 26 m/sn hızla ve 4000 kJ enerji ile çelik bariyere çarptığı ortaya konulmuştur.