Gümüşhane yöresi erken-orta Jura yaşlı Şenköy formasyonu'nda gelişen K-bentonitlerin mineralojisi, jeokimyası ve jenezi

Abstract

Bu çalışmada Gümüşhane yöresinde yüzeyleme veren Erken-Orta Jura yaşlı Şenköy Formasyonu'nda yer alan kireçtaşı-kiltaşı-kumtaşı ardalanmasında bulunan marn/kiltaşlarının ve K-bentonitlerin mineralojileri, jeokimyaları ile oluşum ortamları ve koşulları; polarizan mikroskop, XRD, SEM-EDX, DTA-TG, tüm-kayaç jeokimyası ve duraylı izotop verileri ile irdelenmiştir. Marn/kiltaşlarındaki kil mineralleri; illit, klorit, illit/simektit, simektit ve klorit/simektittir. K-bentonitlerdeki kil mineralleri; illit/simektit, klorit/simektit ve kaolinit ve volkanik katkıyı işaret eden imogolittir. Marn/kiltaşları ve K-bentonitlerdeki kil dışı mineraller ise kuvars, kalsit, plajiyoklas ve az miktarda pirittir. Marn/kiltaşlarındaki illit ve I/S'ler yüksek diyajenetik koşulları (2M1 politipi) ve K-bentonitlerdeki I/S'ler ise yüksek ve düşük diyajenetik koşulları (1M (tv) ve 2M1 politipi) yansıtmaktadır. I/S'lerin oluşumunda etkin sıvıların sıcaklığı düşük dereceli metamorfizma koşulları ile benzerdir. Marn-kiltaşlarının andezit/bazaltik, andezit-bazalt ve K-bentonitlerin ise riyolit/dasit bileşiminde olduğu ve K-bentonitlerin ilksel kayacını oluşturan magmanın felsik bileşimli yitim ile ilişkili bir ortamdan kaynaklandığı söylenebilir. I/S'lerin K-Ar yaşlandırması 103-125 My'lık simektit transformasyon yaşını vermektedir.